I-мавзу. Бухгалтерия ҳисоби, унинг моҳияти ва аҳамияти

- мисол. Компьютер таъминоти дастури 23 000 000 сўмга (ҚҚС билан) сотилди. Бошланғич қиймат 30 000 000 сўм, ҳисобланган эскириш суммаси 15 000 000сўм.

Активнинг чиқиб кетиши қуйидагича ўтказмалар билан акс эттирилади:

• 
  бошланғич қийматни ҳисобдан чиқариш:
  

Д-т 9220-«Бошқа активларнинг чиқиб кетиши» - 30 000 000 сўм К-т 0430-«Дастурий таъминот» - 30 000 000 сўм;

• 
  жамғарилган эскиришни ҳисобдан чиқариш:
  

Д-т 0530-«Дастурий таъминотнинг амортизацияси» - 15 000 000 сўм К-т 9220-«Бошқа активларнинг чиқиб кетиши» - 15 000 000 сўм;

• 
  сотиш қийматини акс эттириш:
  

Д-т 4010-«Ҳаридорлар ва буюртмачилардан олинадиган счётлар» - 23 000 000 сўм К-т 9220-«Бошқа активларнинг чиқиб кетиши» - 23 000 000 сўм;

• 
  ҚҚСни акс эттириш:
  

Д-т 9220-«Бошқа активларнинг чиқиб кетиши» - 3 000 000 сўм
К-т 6410-«Бюджетга тўловлар бўйича қарз (турлари бўйича)» - 3 000 000 сўм;

• 
  номоддий активни сотишдан фойдани акс эттириш:
  

Д-т 9220-«Бошқа активларнинг чиқиб кетиши» - 5 000 000 сўм
К-т 9320-«Бошқа активларнинг чиқиб кетишидан фойда» - 5 000 000 сўм.

2. 
   - мисол. Янги дастур сотиб олиниши ва татбиқ этилиши муносабати билан мазкур дастур ҳисобдан чиқарилган деб фараз қилайлик. Бу ҳолатда корхонада ҳисобланмаган амортизациядан зарар ҳосил бўлади (30 млн. – 15 млн.) = 15 млн. сўм.
   

Активнинг чиқиб кетиши қуйидагича акс эттирилади:

• 
  бошланғич қийматни ҳисобдан чиқариш:
  

Д-т 9220-«Бошқа активларнинг чиқиб кетиши» - 30 000 000 сўм К-т 0430-«Дастурий таъминот» - 30 000 000 сўм;

• 
  жамғарилган эскиришни ҳисобдан чиқариш:
  

Д-т 0530-«Дастурий таъминотнинг амортизацияси» - 15 000 000 сўм К-т 9220-«Бошқа активларнинг чиқиб кетиши» - 15 000 000 сўм;

• 
  чиқиб кетишдан зарар суммасига:
  

Д-т 9430-«Бошқа операцион харажатлар» - 15 000 000 сўм
К-т 9220-«Бошқа активларнинг чиқиб кетиши» - 15 000 000 сўм.

3.