I-мавзу. Статистика фанининг предмети ва усули

Ҳозирги замон фани объектив борлиқнинг икки турдаги қонунияти тўғрисида фикр юритади: динамик ва статистик қонуниятлар.
Оммавий маълумотларни умумумлаштириш йўли билан аниқланадиган қонуниятлар эса статистик қонуниятлар дейилади.
Фақат алоҳида ҳодисаларда рўй берадиган қонуниятлар динамик қонуниятлар деб аталади.

Ҳар қандай фан ўз объектини маълум усуллар ёрдамида ўрганади. Барча фанлар учун умумий усул - диалектик усулдир. Чунки бу усул ижтимоий ҳодисаларни ривожланиш жараёнида, ўзаро боғланган ҳолда ўрганишни тақозо этади. Ижтимоий ҳодиса ва жараёнларда содир бўладиган барча ўзгаришларнинг туб сабаби уларнинг ўзаро таъсирида бўлишидандир.

Статистика диалектиканинг қонун - қоидаларига асосланиб ўзининг хусусий усулларини яратган. Улар қуйидагилардан иборат:
Оммавий статистик кузатиш.
Кузатиш материалларини сводкалаш ва гуруҳлаш.
Турли умумлаштирувчи кўрсаткичларни (масалан, мутлақ ва нисбий миқдор, ўртача миқдор, индекс, динамик кўрсаткичлар ва ҳаказо) ҳисоблаш.
Статистик маълумотларни жадвал ва графиклар кўринишида тасвирлаш.

Умумий назарий статистика	Ижтимоий статистика	Иқтисодий статистика
		Макроиқтисодий статистика	Микроиқтисодий статистика
Статистика тарихи Статистика назарияси Математик статистика	Аҳоли статистикаси Жиноят ва суд статистикаси Соғлиқни сақлаш статистикаси Меҳнат статистикаси Маориф статистикаси ва ҳоказо.	Минтақавий (худудий) статистика