I. T. Pаlvаnоv kоnstitutsiyaviy huquq

KОNSTITUTSIYAVIY HUQUQ
252
253
foizi ikki palatali parlamentni yoqlab ovoz berdi.
Nihoyat, 2004-yil 26-dekabrdagi saylov natijalariga ko‘ra, 
O‘zbekiston Liberal-demokratik partiyasidan deputatlarning 
34,3 foizi, O‘zbekiston Xalq demokratik partiyasidan 23,3 
foizi, Fidokorlar milliy-demokratik partiyasidan 18 nafar, 
Milliy tiklanish demokratik partiyasidan 11 nafar, Adolat 
sotsial-demokratik partiyasidan 10 nafar, tashabbuskor 
guruhlardan 14 nafar deputat saylandi. Saylangan deputatiar 
orasida quyidagi mutaxassislar vakillarini ko‘rishimiz 
mumkin. Bularga: 2005-yil 17-20-yanvar kunlari o‘tkazilgan 
mahalliy davlat hokimiyati organlari qo‘shma majlislarining 
bayonnomalariga asosan, Markaziy saylov komissiyasining 
qarori bilan Qoraqalpog‘iston Respublikasi, viloyatlar va 
Toshkent shahridan teng miqdorda - olti nafardan, jami 84 
nafar deputat O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining 
Senati a’zosi sifatida ro‘yxatga olindi. 2005-yil 24-yanvarda 
O‘zbekiston Respublikasi birinchi Prezidentining “O‘zbekiston 
Respublikasi Oliy Majlisining Senati a’zolarini tayinlash 
to‘g‘risida”gi Farmoni bilan fan, san’at, adabiyot, ishlab 
chiqarish sohasida hamda davlat va jamiyat faoliyatining 
boshqa tarmoqlarida katta amaliy tajribaga ega bo‘lgan hamda 
alohida xizmat ko‘rsatgan eng obro‘li fuqarolar orasidan 16 
nafar Senat a’zosi tayinlandi. Shunday qilib, profestsional 
tarzda faoliyat olib boradigan ikki palatali parlament to‘la 
tarkibda saylovlar asosida shakllantirilib olindi.
edi. Zamonaviy parlamentarizmning aksariyat davlatlar uchun 
namuna bo‘lib xizmat qilayotgan modeli - AQSh Kongressi 
ham, salkam 2,5 asrdirki faoliyat ko‘rsatib kelmoqda. Shu 
jihatdan aytish mumkinki, O‘zbekiston Respublikasida tarixan 
qisqa davr – yigirma sаkkiz yildаn оshiq vаqt mobaynida 
parlamentarizm sohasida o‘ziga xos tajriba orttirildi, milliy 
parlamentning yangicha modellaridan biri yaratildi.
Parlament faoliyatini takomillashtirish sohasida amalga 
oshirilgan islohotiar tizimida ikki palatali parlamentga o‘tish 
bilan bog‘liq islohotlar, shubhasiz, markaziy o‘rin egallaydi.
Ikki palatali parlamentni tashkil etish g‘oyasi, taklifi 
O‘zbekiston Respublikasining birinchi Prezidenti Islom 
Karimovning 2000-yil 25-may kuni ikkinchi chaqiriq 
O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining ikkinchi sessiyasida 
“O‘zgarish va yangilanish - hayot talabi” nomli ma’ruzasida 
o‘rtaga tashlandi: “...biz 2004-yilda bo‘ladigan saylovlarda 
parlamentni ikki palatali qilib tashkil etishimiz lozim. Bunda 
quyi palata - Oliy Majlis partiyalar vakillari va mustaqil 
deputatlardan saylanadi. Siyosiy partiyalar va aholi yig‘ilishlari 
unga o‘z vakillarini o‘tkazadi, ular parlamentda doimiy 
ravishda ishlaydi. Muhimi shuki, yangi shakldagi parlamentda 
mutaxassis deputatlar faoliyat ko‘rsatadi, ya’ni u profestsional 
parlament bo‘ladi. Biz o‘sib-ulg‘ayib, bugun shu darajaga etib 
keldik”.
Mazkur omillardan kelib chiqib, navbatdagi ustuvor vazifa 
sifatida ikki palatali parlamentga o‘tishni huquqiy jihatdan 
rasmiylashtirish masalasi qo‘yildi. 2001-yil 12-dekabrda 
O‘zbekiston Respublikasining Oliy Majlisi jamiyat va davlat 
hayotining eng muhim masalalaridan biri sifatida ikki palatali 
parlamentga o‘tish yuzasidan O‘zbekiston Respublikasining 
referendumini o‘tkazish to‘g‘risida qaror qabul qildi. 
Referendum 2002-yil 27-yanvar kuni o‘tkazildi hamda 
referendumda ovoz beruvchilar ro‘yxatiga kiritilgan 93,65 

---