Ibuxoro davlat universiteti 9-3 btus-19 guruh talabasi ne’matova sakinabonuning ona tili o’qitish metodikasi fanidan taqdimoti

Kishilarning ismlari va familiyalari
Tashkilot muassasa
Tarixiy voqealar
Geografik xududga atab qo’yilgan nomlar
Hayvonlar
ning laqablari
Tashkilotga atab qo’yilgan nomlar
Kitob gazeta nomlari
Ot so’z turkimi so’rog’I
Kim?
Nima?
Qayer?
Gramatik hususiyatlar
Sintaktik
Morfologik

Otlarning grammatik belgilari

otlar birlik va ko’plikda qo’llanadi
egalik qo’shimchalari bilan o’zgaradi
kelishiklar bilan turlanadi
gapda ko’proq ega, to’ldiruvchi, aniqlovchi, shuningdek, hol va kesim vazifasida keladi
ot nutqda sifat, son, olmosh, fe’l bilan birika oladi

“Ot” tushunchasini shakllantirish uchun shu so‘z turkumiga kiradigan otlarni asosiy leksik gruppalarga ajratish, barcha otlarga xos bo‘lgan belgilarni ko‘rsatish, ularning nutqimizdagi rolini ochish muhim ahamiyatga ega. Shu maqsadda mavzuni o‘rganishga bag‘ishlangan birinchi darslardayoq predmetlarni bildiradigan so‘zlar sistemaga solinadi. Shu so‘zlarning hammasi uchun umumiy bo‘lgan belgilar aniqlanadi. Bu so‘zlar predmetlarni bildirib, kim? Yoki nima? So‘rog‘iga javob bo‘ladi. Dasturga ko‘ra, boshlang‘ich sinf o‘quvchilarini sifat va boshqa so‘z turkumlaridan yasalgan mavxum ma’nodagi (yaxshilik, go‘zallik, ishonch, o‘kinch kabi) otlar bilan tanishtirish talab etilmaydi. Ammo matnda uchrasa va o‘quvchilar qiziqib so‘rasalar, otlar bolalar o‘rgangan belgilari asosida nima so‘rog‘iga javob bo‘lishi, predmet nomini bildirishi tushuntiriladi.

Otlarda kelishik qo’shim
chalari
Bosh kelishik -
Qaratqich kelishigi
- ning
Tushum kelishigi
-ni
Jo’nalish kelishigi
-ga , -qa
O’rin payt kelishigi
-da
Chiqish kelishigi
-dan
Tuzilish jihatlari
Qisqartma
Sifat
Takroriy ot
Sodala
Qo’shma