Ii-bob. Jismoniy tarbiya yo‘nalishidagi ta’lim muassasalarining suzish mashg‘ulotlari jarayonida 14-15 yoshdagi o‘quvchilarning jismoniy tayyorgarligini shakllantirishning texnologik asoslari

7-jadval
14-15 yoshdagi bolalar jismoniy tayyorgarligining psixologik komponenti (%).

№	Ko‘rsatkichlar	Daraja
		Yuqori 5	O‘rta 4	Past 3
1	Jismoniy tarbiyaga bo‘lgan munosabati	71,1	21,4	7,4
2	O‘zini o‘zi jismoniy rivojlantirishga bo‘lgan munosabati	25,2	39,1	35,7
3	Jamiyatga bo‘lgan talablari darajasi	53,0	38,3	8,7
4	Jismoniy tarbiya bilan shug‘ullanishdagi emosional holati	73,9	21,1	5,0
Umumlashtirilgan ko‘rsatkichlar		55,9	29,9	14,2

Jismoniy tayyorgarlik (konsepsiya, uslub va usullarni bilish) va uning shaxsni shakllantirishdagi ahamiyati haqidagi savollarga javob berib, quyidagi natijalarga erishildi:respondentlarning 72,0% jismoniy tayyorgarlik holatini aniqlay oldilar. Shu bilan birga, maktab o‘quvchilarining atigi 22,2% texnikasi va jismoniy tayyorgarlik usullarini sanab o‘tishga muvaffaq bo‘ldi, bundan bizga ko‘rinib turibdiki, bu jarayon jismoniy tarbiya va ta’lim nazariyasi bo‘yicha yetarli bilimga ega emasligi bilan bog‘liqdir. Vaholanki, “Jismoniy tarbiya va sport shaxsning qanday sifatlarini tarbiyalaydi?” degan savolga deyarli barcha bolalar qat’iyat, mehnatsevarlik, ishonch, matonat, fidoyilik, kuch-quvvat, irodaviy sifatlar, intizom, g‘olib bo‘lish istagini ko‘rsatdilar. Bu shuni ko‘rsatadiki, o‘smirlar jismoniy tarbiyaning inson uchun ahamiyati va zarurligini bilishadi, lekin o‘zlari jismoniy tarbiya faoliyatini tashkil eta olmaydilar.

Hayotdagi o‘rni, ularning jamiyatdagi talab darajasi haqidagi savollarga javoblar qiziqarli bo‘ldi. Shunday qilib, barcha respondentlar tengdoshlari orasida ajralib turishni xohlashadi; yarmidan ko‘pi - 57,1% - jismoniy yutuqlar, qolgan 34,9% - “aql”, “go‘zallik” va boshqa ko‘rsatkichlarni keltirishdi. Va faqat 8,0% hech narsada ajralib turishni xohlamasligini aytishdi.
Jismoniy tarbiya darslarining o‘quv jarayonida va jismoniy tarbiya bilan mustaqil ravishda shug‘ullanishda psixologik holatga oid savollarga javoblarda quyidagi ma’lumotlar olingan:zavqlanish - maktab o‘quvchilarining 74,2%; 20,8% o‘z faoliyatidan qoniqish hosil qiladi va ularning zarurligini qabul qiladi va atigi 5,0% salbiy hissiy holatni ko‘rsatdi, biz buni, birinchi navbatda, jismoniy faoliyatga bunday munosabat ota-onalarning yo‘nalishiga bog‘liqligi bilan bog‘laymiz. “Men o‘zimni engaman va o‘zimdan zavqlanaman” degan savolga bir nechta javoblar bor edi, ular jismoniy faoliyatga eng zarur bo‘lgan o‘smirlik davrini aniq tavsiflaydi, sportdagi muvaffaqiyatga esa juda tez erishiladi.
Ushbu ma’lumotlar bolalarning jismoniy tayyorgarligini shakllantirish uchun ijobiy psixologik moyilligini va ularda ma’lum bir ijobiy potensial mavjudligini ko‘rsatadi. Uzoq muddatli kuzatuvlar bizga yosh o‘smirlarning faol hayotiy pozisiyasini qayd etishga imkon beradi, bu ularning jismoniy tayyorgarlikni shakllantirish istagida namoyon bo‘ladi. Demak, respondentlarning 55,9 foizi psixologik tayyorgarlikning yuqori darajasiga ega, mos ravishda o‘rtacha va past - 29,9 foiz va 14,2 foizni tashkil etadi.