Ii-bob. Jismoniy tarbiya yo‘nalishidagi ta’lim muassasalarining suzish mashg‘ulotlari jarayonida 14-15 yoshdagi o‘quvchilarning jismoniy tayyorgarligini shakllantirishning texnologik asoslari

Intellektual komponent - bu jalb qilinganlar orasida inson to‘g‘risida tabiiy bilimlarining mavjudligi (gigiena bilimlari, kun tartibi, insonning anatomik tuzilishi asoslari, jismoniy tarbiya tarixi asoslari, qoidalar bo‘yicha bilimlarning mavjudligi). Jismoniy mashqlar, basseynda xavfsizlik, asosiy sport turlari va jahon sport tadbirlari haqida bilim; jismoniy tarbiya nazariyasi asoslarini bilish (jismoniy mashqlarning inson salomatligi holatiga, mehnat qobiliyatiga ta’siri, uning harakat qobiliyatini rivojlanishiga, suzishning inson organizmiga ta’siri haqida bilim); ularning jismoniy imkoniyatlari haqida bilim va ularning jismoniy rivojlanish holati; jismoniy tayyorgarlik asoslarini bilishni kabilarni qayd etish.
Psixologik komponent - bilim va o‘z-o‘zini bilish, aks ettirish va jismoniy tayyorgarlikka bo‘lgan ehtiyojlarning mavjudligi; jismoniy tarbiya motivlari; hissiy va irodaviy sifatlarni rivojlantirish, o‘z-o‘zini takomillashtirish uchun fikrlash.
Faoliyat komponenti - bu o‘z-o‘zini bilish, o‘zini o‘zi boshqarish va o‘z-o‘zini harakat qilish ko‘nikmalarining mavjudligi, o‘zini o‘zi etarli darajada qadrlash, jismoniy tayyorgarlik usullari va vositalariga ega bo‘lish, ularni muayyan faoliyatda qo‘llash.
Jismoniy komponent - bu sog‘lom turmush tarziga bo‘lgan qadriyatlarning mavjudligi, jismoniy sifatlarni rivojlantirishga bo‘lgan ehtiyoj, jismoniy tayyorgarlikni shakllantirish va rivojlantirish va shu orqali irodaviy sifatlarni takomillashtirish, mustaqillik, jasorat istaklarining mavjudligi.
Mezonlarni baholashning yaxlit taqdimoti uchun 5-jadval ishlab chiqilgan. Jadvalda 14-15 yoshdagi o‘quvchilarning jismoniy tayyorgarlik ko‘rsatkichlari, mezonlari va darajalari jamlangan bo‘lib, bu tayyorgarlik ko‘rsatkichlarining sifat holatini miqdoriy jihatdan ifodalash imkonini beradi. Jismoniy o‘zini-o‘zi takomillashtirishga umumiy tayyorgarlik darajasini aniqlash 14-15 yoshli o‘quvchilarni jismoniy tayyorgarligini tashkil etishning pedagogik amaliyotiga yondashuvlarni aniqlashga imkon beradi.
Aniqlovchi pedagogik eksperiment Termiz shahridagi sport maktabining suzish bo‘yicha boshlang‘ich o‘rgatuv guruhlarida o‘quv yili davomida 14-15 yoshli o‘quvchilar o‘rtasida turli o‘qituvchi va murabbiylardan iborat guruhlarda o‘tkazildi. Uning jarayonida pedagogik tadqiqotning kompleks metodologiyasidan foydalanildi.
5-jadval