Iii bob. Mehnat gigiyenasi asoslari va sanoat toksikologiyasi

Ish joyi bilan bog‘liq kasalliklar va shikastlanishlar ( Amerika Qo‘shma Shtatlari) 
Jadval 3.1 
Kasbiy o‘pka kasalliklari 
Pnevmokonioz ( bitsinoz, silikoz, asbestoz, 
sidiroz, amiloz),o‘pka saratoni, bronxial 
astma 
Mushaklar va suyak shikastlanishi Orqa 
va 
bosh 
miya, 
umurtqa 
pog‘onalarining shikastlanishi 
Kasbiy saraton (o‘pkadan tashqari 
boshqa kasalliklar) 
Leykemiya, qovuq, buyrak va jigar 
saratonlari 
Kasbiy og‘ir jarohatlar 
Amputatsiyalar, 
ko‘z 
zararlanishi,
jarohatdan o‘lim 
Yurak-qon tomir kasalliklari 
Gipertenziya, yurak arteriya tomirlari 
xastaligi, o‘tkir miokard infarkti 
Reproduktiv kasalliklar 
Bepushtlik, abort 
Neyrotoksik kasalliklar 
Periferik neyropatiya, zaharli ensefalit, 

---

9 
psixoz, ekstremal shaxsiy o‘zgarishlar 
Dermatologikholatlar 
Dermatozlar, kuyish, kimyoviy kuyishlar 
Psixologik kasalliklar 
Nevrozlar, 
alkogolizm, 
narkologik 
kasalliklar 
Ish joyidagi barcha jarohatning 25 foizi anjomlarni ko‘tarish va ob’yektlarda harakat 
jarayonida sodir bo‘ladi. 15-20 foizini ish joyida sirg‘anib ketish va qulashlar keltirib 
chiqaradi. Etarli yorug‘likni bo‘lmasligi ham salbiy oqibatlarga sabab bo‘ladi. Umuman, 
bu ikki holat barcha kasbiy jarohatlarni deyarli yarmini tashkil etadi. Bundan tashqari, 
ko‘rsatkichlar shuni ko‘rsatadiki, qisman jarohatlangan ishchi olti oy ichida ishlashga 
qaytishi yoki hech qachon ishga qaytmasligi mumkin.
3.2. Ishchi zonasi havosi changining gigiyenik ahamiyati 
Sanoat changlari va changga doir patologiyalar. 
Ishlab chiqarish muxitlaridagi eng ko‘p tarqalgan nomuvofiq omillardan biri chang 
xisoblanadi. Chang deganda zarrachlarning diametri mm ning bir necha ulushidan 
milimikronlargacha qattalikka ega bo‘lgan qattiq zarrachalarning havo muxitida muallaq 
xolda bo‘lishi demaqdir va ularni aerozollar deb nomlash mumkin.
Kelib chiqishi bo‘yicha changlar quyidagicha bo‘lishi mumkin: 
1. 
Organik— o‘simlik changlaridan tashkil topgan (paxta, daraxt, tamaki va h. k.) va 
hayvon mahsulotlarini qayta ishlash natijasida hosil bo‘ladigan chanlarg (suyak, jun va h. 
k.); 
2.