Ижтимоий педагогика


Ижтимоий педагогикада “меъёр” ва “меъёрдан


Download 3.57 Mb.
bet64/107
Sana03.06.2024
Hajmi3.57 Mb.
#1899126
1   ...   60   61   62   63   64   65   66   67   ...   107
Bog'liq
Ijtimoiy pedagogika (Nodira Egamberdiyeva)

Ижтимоий педагогикада “меъёр” ва “меъёрдан ориш” тушунчалари. Хар кандай жамиятда, у жамият к,айси ривожланиш боскичида булишидан катъий назар, доимий эътиборга мухтож одамлар бор. Булар уз жисмоний, рухий ва ижтимоий ривожланишида четга чикиш, огиш бор булган одамлардир. Улар доим бир гурух булиб ажралишган, жамият ва давлатда уларга нисбатан алохида муносабат шаклланган.
Хозирги вактда АКД1 ва Европа давлатларида у ёки бу огишларга эга булган кишиларнинг жамиятга интеграциялашуви концепцияси амалга оширилмокда. Мазкур концепцияга кура, бу одамлар хам жамиятнинг тенг ХУКУМИ, бирок баъзи бир муаммо ёки чекланган имкониятларга эга аъзоси сифатида кдралади.
Хозирда чекланган имкониятли шахслар сони бутун дунёда, шу жумладан, Узбекистонда хам ортиб бораётгани сабабли, бу муаммо янада жиддийлашмокда. Шунинг учун бундай одамлар, аваламбор, болаларнинг купайишини режа асосида ижтимоий \ал килишни талаб килувчи доимий омил сифатида караш лозим.
Тиббиёт, психология, социологияда "меъер” тушунчасининг уз курсаткичлари ва меъзонлари мавжуд. Меъёрга мос келмайдиган жихат — “огиш”, ‘‘четга чикиш” дейилади.
Ижтимоий педагогика учун “меъёр” ва "меъёрдан огиш” тушунчалари нихоятда а\амиятлидир. Улар бола хулк-атвори ва ривожланиши жараёнини тавсифлаш учун кулланади.
Огиш \ам ижобий, хам салбий тавсифга эга булиши мумкин. Масалан, бола ривожланишида акдий колокдик хам, Ута Кобилиятлилик хам меъёрдан огиш хисобланади. Хулк-атвордаги жиноятчилик, арокдурлик, гиёхвандлик ва бошкд салбий огишлар шахснинг ижтимоий шаклланиш жараёнига ва жамият ривожланишига салбий таъсир курсатади.
Огиш турлари. Меъёрдан четга чикишни шартли равишда турт гурухга ажратсак булади: жисмоний, рухий, педагогии ва ижтимоий. Куйида уларга батафсил тухталиб утамиз.
Меъёрдан жисмоний огиш, авваламбор, инсон соглигига боглик. Согликдаги огиш ирсий омиллар ёки бирор-бир ташки Холатлар огир экологик вазият, ичимлик сувининг сифатсизлиги, оила хаёти даражасининг пастлиги ва бошкалар асосида юзага келиши мумкин.
Соглигида ва ривожланишида огишга мойилларнинг хилма хил таснифлари мавжуд. Умумжахон согликни сакдаш ташкилоти 1980 йилда чекланган имкониятларнинг уч бугини шкаласининг британча вариантини кабул килди:

  1. касаллик, хасталик — рухий ёки физиологик функпиялар, анатомик структура унсурларини хар кандай , йукотиш ёки уларнинг аномалияси;

  2. чекланган имконият — инсон учун норма хисобланган чегарада бирор-бир фаолиятни бажариш кобилиятини йукотиш ёки чеклаб куйиш;

  3. ногиронлик ёш, жинс ёки ижтимоий омиллардан келиб чикиб, инсоннингбирон-бир фаолиятни бажаришини чекловчи ёки унга тускинлик килувчи чекланган имконият.

Fap6 давлатларида "имкониятлари чекланган шахе” тушун- часи мавжуд. Уларга таълим стандартларини узлаштиришга тускинлик килувчи жисмоний ёки рухий камчиликларга эга
булган болалар киради. Шунингдек, ’‘нуксон” тушунчаси \ам мавжуд булиб, унинг турт тури: рухий, жисмоний, мураккаб ва огир турлари мавжуд.

Download 3.57 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   60   61   62   63   64   65   66   67   ...   107




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling