«Ijtimoiy – iqtisodiy fanlar» kafedrasi «Moliya» fanidan Kurs ishi Mavzu

3.3.Investitsiya fondlari
Investorlarning pul mablag'larini jalb qilish va ulami qonun hujjatlariga muvofiq qimmatli qog'ozlarga, boshqa investitsiya aktivlariga, shuningdek, banklardagi hisobvaraqlarga va omonatlarga qo'yish maqsadida aksiyalar chiqaradigan yuridik shaxs - ochiq aksiyadorlikjamiyati investitsiya fondidir. Investitsiya fondi yuridik shaxsning boshqa tashkiliy-huquqiy shakllariga o'zgartirilishga haqli emas.
Investitsiya fondini qo'shib yuborish, qo'shib olish, bo'lish, ajratib chiqarish qimmatli qog'ozlarbozorini tartibga solish bo'yicha vakolatli davlat organi bilan kelishilgan holda amalga oshiriladi. Qimmatli qog'ozlar bozoridagi professional faoliyatni am alga oshirish uchun investitsiya fondiga berilgan Iitsenziyaning amal qilishini tugatish yoki uni bekor qilish investitsiya fondining belgilangan tartibda tugatilishiga olib keladi.
Investitsiya fondlari ikki xilga bo'linadi: ochiq va yopiq investitsiya fondlari. Ochiq turdagi investitsiya fondlari aksiyalarni ulami sotib olish majburiyati bilan muomalaga chiqaradi, ya'ni fond qimmatli 78 qog'ozlarining egalariga ulaming o'miga pul summasi yolti molmulkni olish huquqini beradi, bu ustavda oldindan ko'zda tutilishi lozim. Yopiq turdagi investitsiya fondlari aksiyalami ulami sotib olish majburiyatisiz muomalaga chiqaradi.
Investitsiya fondiga turli xildagi xatarlami kamaytirish maqsadida ayrirn faoliyat turlari bilan shug'ullanish va moliyaviy yo'qotishlarga olib keluvchi qator operatsiyalami amalga oshirish qonun yo'li bilan man etiladi.
Masalan, investitsiya fondi:
• qimmatli qog'ozlarga mablag'lar sarflash, opsionlar, fyucherslami xarid qilish, har xii turdagi kafolatlami berish va mol-mulkni garovga qo'yishdan tashqari, investitsiyaning boshqa turlarini amalga oshirish;
• egalari fond tugatilganidan so'ng aktivlami sotib olish uchun oddiy aksiyalaming egaIariga qaraganda ustunlik huquqlariga ega bo'lgan obligatsiyalar, imtiyozli aksiyalar va boshqa turdagi majburiyatlar (qarz majburiyatlari)ni chiqarish;
• agar aksiyadorlikjamiyatining oddiy aksiyalarini xarid qilgandan keyin investitsiya fondining affilatsiyalangan shaxslariga ushbu jamiyat aksiyalarining 10 foizdan ortig'i tegishli bo'lsa, ulami sotib olish;
• o'zining sof aktivlarining 10 foizdan ortig'ini bir emitentning qimmatli qog'ozlariga investitsiya qilish, davlat qimmatli qog'ozlari bundan mustasno;
• fondni o'zining aflilatsiyalangan shaxslari qimmatli qog'ozlariga mablag'larni investitsiya qilish, qarz majburiyatlariga mablag'lami sarflash (davlat qimrnatli qog'ozlari bundan mustasno);
• o'zining affilatsiyalangan shaxslaridan qimrnatli qog'ozlar va boshqa aktivlami sotib olish yoki ularga sot ish, boshqa investitsiya fondlarining aksiyalarini xarid qilish huquqiga ega emas.
Shuningdek, investitsiya fondlari faoliyati uchun ayrim boshqa cheklovlar ham mavjud va ular bunga og'ishmay amaI qilishlari lozim.
Investitsiya fondi foydasining soliqlar, maJburiy to'lovlar va investitsiya aktivlarining ishonchli ~oshqaruvchisi mukofotlari lo'langanidan keyin qolgan va sarmoyani ko'paytirishga yo'naltirilmagan qismi aksiyadorlar o'rtasida dividend sifatida taqsimlanadi.