Ijtimoiy hodisa

ikki tilli lug‘at. O‘zbekcha-ruscha, o‘zbekcha-inglizcha, o‘zbekcha-nemischa

ko‘p tilli lug‘at. O‘zbekcha-ruscha-inglizcha, o‘zbekcha-ruscha-fransuzcha

LUG‘AT TURLARI.

O‘zbek tilida bir qancha lug‘at turlari mavjud. Bular quyidagicha:

ETIMOLOGIK LUG‘AT. Bu lug‘at so‘zlarning kelib chiqishini ko‘rsatish uchun tuzilgan lug‘atdir. 2000-yilda tilshunos olim Shavkat Rahmatullayev tomonidan tuzilgan “O‘zbek tilining qisqacha etimologik lug‘ati” bunga misoldir.


QIYOSIY LUG‘AT. Bunday lug‘atda so‘zlikdagi so‘zning qardosh tillar bo‘yicha fonetik va ma’no turlarini ko‘rsatib berish uchun tuziladi. Masalan,


o‘zbek tili qozoq tili qirg‘iz tili turkman tili qoraqalpoq tili
bola bala bala o‘g‘lan bala
tog‘ tav too dag‘ tav
yaxshi jaqsi jaqshi govi jaqsi

Bunga Lazar Budakovning 2-jildlik lug‘atini, Radkovning 4-jildlik lug‘atlarini misol qilish mumkin.

DIALEKTAL LUG‘AT. Bu lug‘at adabiy tildan fonetik va ma’no jihatdan farq qiladigan va adabiy tilda bo‘lmagan so‘zlardan iborat bo‘lgan lug‘atdir. Bunday lug‘at 1969-yilda tuzilgan.


IMLO LUG‘ATI. So‘zlarning to‘g‘ri yozilishini ko‘rsatish uchun tuzilgan lug‘atdir. Bunday lug‘at dastlab 1927-yilda Muzaviya Alaviy tomonidan tuzilgan. 1976-yilda tuzilgan lug‘atda esa 65.000 so‘zning to‘g‘ri yozilishi ko‘rsatilgan. Mustaqillikdan so‘ng, 1995-yil 24-avgustdagi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “O‘zbek tilining asosiy imlo qoidalarini tasdiqlash to‘g‘risida”gi 339-son Qaroriga asosan, Shavkat Rahmatullayev, Azim Hojiyevlar hammuallifligida “O‘zbek tilining izohli lug‘ati” tuzildi.


ORFOEPIK LUG‘AT. So‘zlarning adabiy til me’yorlariga ko‘ra to‘g‘ri talaffuz etish uchun tuzilgan lug‘atdir. Bunday lug‘at 1972-yilda M. Sodiqova, U. Usmonovlar tomonidan tuzilgan.