Ilm-fan va ta’limda innovatsion yondashuvlar, muammolar, taklif va yechimlar

ZAMONAVIY TA’LIM JARAYONLARIGA ELEKTRON TA’LIM YO’NALISHINI TADBIQ ETISH USULLARI

Omonov Sherzod
37 Maktab, Sherobod tumani, Surxondaryo viloyati

Tovasharov Elniyoz

37 Maktab, Sherobod tumani, Surxondaryo viloyati
Yurtimizda Kadrlash tayyorlash milliy dasturini muvafiqiyatli va izchilma-izchil amalga oshirishda pedagog va o’quvchi faolayati va mahorati bilan uzviy bog’liqdir. Bu borada, barkamol yosh avlodni ta’lim-tarbiya berishda uzluksiz ta’lim tizimida faoliyatini olib borayotgan pedagoglarning saviyasiga fidoiyligiga, o’quv mashg’ulotga tayyorgarligiga, o’qitish kabi vazifalariga bog’liqdir. Barchamizga ma’lumki, pedagogika sohasi boshqa ilm sohalaridan olingan atamalardan foydalanib keladi. Bu esa o’z navbatida, boshqa fanlar bilan aloqadorlikda ekanligini tasdiqlaydi. Bu kabi atamalar texnika va iqtisodiyot tarmoqlaridan kirib kelib, aynan shu sohalar ijtimoiy fikrning rivojlanishiga ta’sir kuchini o’tkazadi. Keying 10 yillarda yaratilgan ilmiy asoslangan Pedagogikaga oid adabiyotlar va manbalarda ‘’Yangi axborotlar texnologiyasi’’, kabi tushunchalarni uchratishimiz mumkin. Ammo ularga hozirgi kungacha to’liq tarif berilmagan. Respublikamizning pedagog olim va amaliyotchilari ilmiy asoslangn hamda O’zbekistonning ijtimoiy-pedagogik sharoitiga moslashgan ta’lim texnologiyalarini yaratish va ularni ta’lim tarbiya amaliyotida qo’llashga intilmoqdalar. Bularning barchasi ta’lim-tarbiya sohasida islohatlar o’tkazishni asosiy masala qilib qo’ydi. Keying vaqtlarda ‘’o’qitishning kompyuter texnologiyalari’’ tushunchasi tarqalib, bunda kompyuterlar bazasida amalga oshirilgan o’qitish texnologiyalari tushunilib kelinmoqda. Biroq AKT tushunchasi o’qitishning kompyuter texnologiyalari tushunchasidan kengroq tafsiflanib, chunki kompyuterlar AKT texnik vositalarining tarkibiy qismi hisoblanadi.
Jamiyatni rivojlantirishning hozirgi bosqichini tahlil qiladigan bo’lsa bunda ta’lim jarayonining asosiy vazifalaridan kompyuterlashtirish va axborot
153
www.academiascience.uz
“ILM-FAN VA TA’LIMDA INNOVATSION YONDASHUVLAR, MUAMMOLAR, TAKLIF VA YECHIMLAR” MAVZUSIDAGI 26-SONLI RESPUBLIKA ILMIY-ONLAYN KONFERENSIYASI
komunikatsiya texnologiyalarini tadbiq etish dolzarb vazifa ekanligini kuzatishimiz mumkin. Bugungi kun ta’lim jarayonlarini kompyuter va axborot texnologiyalarisiz tasavvur qilish qiyin masala bo’lib qolmoqda. Ta’lim tizimi jarayonining rivojlanishining asosiy shakllaridan biri inson faoliyati, AKTni joriy etish hamda mavjud ta’lim texnologiyalarni rivojlantirishning mantiqiy qadami bo’lmoqda.
Elektron ta’limni ta’lim jarayoniga tadbiq etishda ta’lim sohasining metodologiyasi, o’qitish maqsadlarining psixologik–pedagogik jabhalariga yo’naltirilgan axborot texnologiyalari vositalarini samarali ishlatish va qayta ishlash amalyoti bilan taminlash sifatida qaraladi. Bundan tashqari, elektron ta’lim masofaviy o’qitish tizimining tarqatiyoti uchun manba bo’lib xizmat qiladi. Shu bilan birga, elektron ta’lim jarayonida ta’lim tizimida yangi axborot texnologiyalar vositalaridan foydalanish amalga oshiriladi.
Muxtasar qilib aytganda, bugungi kun ta’lim siyosatida amalga oshirilayotgan tub islohotlardan kelib chiqqan holda Axborot Komunikatsiya Texnologiyalarini o’quv mashg’ulotlar jarayonlariga tadbiq qilish maqsadida elektron ta’limni rivojlantirish texnologiyasi ta’lim tarbiya tizimini tashkil etishning muayyan mantig’i bo’lib, axborot texnologiyalardan foydalanishga asoslangan bilim, ko’nikma jarayonlaridir. Ushbu ta’lim maqsadlarni nazarda tutgan holda bilim oluvchilarni rivojlantirishida faol bo’lishi, shu o’rinda kelajakda biron sohaning yetuk mutaxassisi bo’lib yetishishlar uchun rag’batlantirish va quyidagi yondoshuvlar bilan ta’minlanadi:
Talabalarning bilim doirasini o’ziga xos xususiyatlari: aniqligi va susaytirilishi, kamroq darajadagi jamoat tushunchalariga e’tibor qaratilishi:
O’quv materiallarni taqdim etilishining ko’rinishi, to’liqligi va aniq maqsadga yo’naltirilganligi;
Axborotni taqdim etishning tizimli va o’zgaruvchanligi ta’minlanishi;
Har bir ma’lumotni ishlab chiqish imkoniyati tezligi, rejalashtirilgunga qadar muammolarni hal qilish mashqlari natijadorligi;
154
www.academiascience.uz
“ILM-FAN VA TA’LIMDA INNOVATSION YONDASHUVLAR, MUAMMOLAR, TAKLIF VA YECHIMLAR” MAVZUSIDAGI 26-SONLI RESPUBLIKA ILMIY-ONLAYN KONFERENSIYASI
Elektron ta’limni tadbiq etish asosida ta’lim tarbiya jarayonlarini samaradorligini shakllantirish; ko’nikma va malakalariga bog’liqdir. Shuning uchun ham, avvalo zamonaviy telekomunikatsiya vositalarining nima ekanligini bilish muhim hisoblanadi. Telekomunikatsiya vositalarining imkoniyatlari keng qamrovli xususiyatga ega bo’lib unga ma’lum bo’lgan kompyuter, multimedia vosiatalari, kompyuter tarmoqlari hamda Internet kabi tushunchalaridan tashqari boshqa bir qator tushunchalarni o’z ichiga oladi. Bu tushunchalarga axborot tizimlari, axborot tizimlarini boshqarish, axborotlarni uzatish tizimlari, ma’lumotlar ombori va ularni boshqarish tizimi, bilimlar manbai kabi boshqa namunalarni aytish mumkin. Respublikamizning barcha hududlarida boshqa chet el davlatlari bo’lgani kabi zamonaviy axborot texnologiyalardan kengroq va unumli foydalanish tadbiq qilinmoqda.

155
www.academiascience.uz

“ILM-FAN VA TA’LIMDA INNOVATSION YONDASHUVLAR, MUAMMOLAR, TAKLIF VA YECHIMLAR” MAVZUSIDAGI 26-SONLI RESPUBLIKA ILMIY-ONLAYN KONFERENSIYASI