Ilmiy-tarbiyaviy, ommabop, bezakli oylik jurnal Barkamol avlod Vatanning baxti
Download 478.24 Kb. Pdf ko'rish
|
|
27 o‘smay qoladi, hatto ularning sochlari ham juda sekin o‘sadi, aqliy va jismoniy jihatdan nuqsonlarga ega bo‘ladi. Katta- larda esa rux yetishmasligi jinsiy qobiliyatni pasaytirib yuboradi. Chunki u erkaklarda sperma- togenez (spermatozoid hosil bo‘- lishi) holatini boshqarib borsa, xotin-qizlarda balog‘atga yetishish jarayonlarida faol qatnashadi. Spirtli ichimliklarni ko‘plab iste’mol qiluvchilardan tug‘ilgan bolalarda ko‘pincha rux tanqisligi kuzatilar ekan. Bu holat o‘z nav- batida alkogol va boshqa narkotik moddalar iste’mol qilishga moyil- likni oshiradi. Bunday bolalarning bir necha bor spirtli ichimliklar (pivo, vino, aroq va boshqalar) ichishi ularning osonlik bilan ichkilikbozlikka o‘rganib qolishiga sabab bo‘lar ekan. Gap shundaki, rux tanqisligi alkogoldegidroginaza nomli maxsus ferment ishlab chiqarilishini keskin pasaytirib yuboradi, rux esa ushbu ferment tarkibida bo‘lishi shart bo‘lgan element. Bu ferment qondagi alkogolni parchalab yuboradigan asosiy vosita, uning yetishmasligi tanada davomli sur’atda alkogol saqlanib turishiga, bu hol esa o‘z navbatida organizmning unga o‘rganib qolishiga olib keladi. Ushbu ferment yetarli bo‘lgan- larda esa iste’mol qilingan alkogol o‘z vaqtida vujuddan bartaraf qilinadi va shu asnoda alkogol ta’siriga tushib qolishning oldi olinadi. Agar ayol va erkakdan ular mast bo‘lganda homila yuzaga kelsa, bunday vaziyatda ko‘pincha alkogolga moyil yoki jismoniy va aqliy jihatdan nogiron bola tug‘i- ladi. Bu yerda ham asosiy omil rux, marganets kabi mikroele- mentlarning tanqisligi o‘z navba- tida, bo‘lajak avlodda genetik nomuvofiqlikni keltirib chiqaradi. Dono xalqimiz orasidan yetishib chiqqan buyuk tabib va muta- fakkirlar sharob ichib jinsiy qo‘- shilish tamoman noto‘g‘ri ekan- ligini azaldan qayd qilib kelganligi masalaning muhimligini yana bir bor namoyon qiladi. Olib borilgan ilmiy tadqiqot- lar natijasiga ko‘ra, avlod bar- kamolligiga erishishda qator iqtisodiy va ijtimoiy-siyosiy omil- lar ta’sirini inkor qilmagan holda aytish kerakki, tug‘iladigan bola- larning aqlan va jismonan yetuk bo‘lib yetishishini ta’minlashda aholining mikronutriyentlar bilan fiziologik me’yor darajasida ta’minlanishi muhim ahamiyat kasb etadi. Hozir biomikroelementlar tanqisligini har xil kompleksli dori-darmonlar bilan davolash tavsiya qilinmoqda. Lekin bu usulni hamma uchun ham birday qo‘llab bo‘lmaydi, chunki bun- day birikmalar tarkibidagi bir nechta elementlar bir-birining ta’sir kuchini yo‘qotishi va shu bois ba’zan salbiy oqibatlarga olib kelishi mumkin. Shuning uchun ulardan juda ehtiyotkorlik bilan foydalanish kerak. Har xil chet el firmalari tomonidan bunday preparatlar birinchi navbatda tijorat maqsadida ishlab chiqarila- yotganligi ehtimoldan uzoq emas. Eng yaxshisi, u yoki bu biomikro- elementlarga bo‘lgan ehtiyojni mahalliy sharoitda yetishtirila- digan hayvon va o‘simlik mahsu- lotlari (go‘sht, tuxum, baliq, sut va sut mahsulotlari, sabzavotlar, meva-chevalar, don va don mahsu- lotlari va boshqalar) bilan qondi- rish maqsadga muvofiq. Mikronutriyentlarga nisbatan tanqislik nafaqat qishloq joy- larida, balki yirik shaharlar aholisi orasida ham uchrab turadi. Ularning iste’mol taomlari tarki- bida ko‘p miqdorda oqsil, yog‘, uglevodlar bo‘lganligi bois o‘ta kaloriyali bo‘lib, bir vaqtning o‘zida ko‘pgina makro- va mikro- elementlarga nisbatan kambag‘al va organizm talabini yetarli miq- dorda qondirmaydi. Buning asosiy sababi, birinchidan, ushbu mah- sulotlar tez va yuqori haroratda (masalan, mikroto‘lqinli pechka- larda) tayyorlanib, tarkibidagi foydali mikronutriyentlari keskin kamayib ketishida bo‘lsa, ikkin- chidan, sertashvish, stressga boy shahar hayoti vujudning bunday ko‘zga ko‘rinmas oziq moddalarga ehtiyojini oshirib yuborganida. Shuning uchun ham yer yuzi- ning yirik shaharlari aholisi o‘rtasida keyingi yillarda oziq moddalarga nisbatan tanqislik oqsil, yog‘, uglevodlarga emas, balki makro- va mikroelementlar, vitaminlar va ayrim organik birikmalarga nisbatan kuzatil- moqda. Xulosa qilib aytganda, mikro- nutriyentlar inson vujudi uchun zarur bo‘lgan oziq moddalar yig‘indisi bo‘lib, ular haqida zarur ilmiy va amaliy ma’lumotlarga ega bo‘lish “Aholi o‘rtasida mikro- nutriyent yetishmasligi profilakti- kasi to‘g‘risida”gi Qonunning ijrosida muhim o‘rin egallaydi. Tegishli tashkilotlar va muassa- salar (ilmiy tekshirish insti- tutlari, oliy o‘quv yurtlarining mas’ul kafedralari, sanitariya- epidemiologiya nazorat markaz- larining tegishli laboratoriyalari va boshqalar) tomonidan joylarda aholi turli guruhlarining mikro- nutriyentlarga bo‘lgan ehtiyojini aniqlash va uning qondirilishini o‘rganish, ilmiy tavsiyalar berish hozirgi kunning dolzarb masala- laridan hisoblanadi. SH.QURBONOV, biologiya fanlari doktori, professor YO.RAHMATULLAYEV, biologiya fanlari nomzodi, katta o‘qituvchi Qarshi davlat universiteti Fiziologiya kafedrasi 28 AMOAT
va jamiyat xabar, muloqotlarsiz mavjud bo‘lmaydi. Hozirgi paytda san’atda, jumladan, folklordagi sinkretlik deganda, odatda, ibtidoiy mada- niyatda raqs, musiqa, qo‘shiqning bir paytda ijro etilganligi tushu- niladi. «Bunday holat hozirgi kungacha ma’lum darajada saqla- nib qolgan bo‘lsa-da, muzika, raqs va qo‘shiq san’at turlari sifatida mustaqil hisoblanadi». 1 Ommaviy kommunikatsiya, ommaviy axborot vositalari, o‘z nomi bilan muloqot, vosita. Shu ma’noda eng qadimda ham, hozir ham axborotning qanday vosita orqali yetib kelgani emas, maz- muni ustuvor ahamiyat kasb etadi. Modomiki, ibtidoiy san’at sinkretizmi istilohi ilmiy iste’molga singib ketgan ekan, ibtidoiy san’at deganda, qadimgi naqqoshlik, rassomlik, kulollik, kashtachilik, haykaltaroshlik, chizmachilik, musiqa, qo‘shiq, og‘zaki ijodiyot va boshqalar tushunilishi ham ma’lum. Chunki, ibtidoiy san’at ibtidoiy odamning maishiy hayoti, mehnat faoliyati, diniy e’tiqodlari bilan chambarchas bog‘liq bo‘l- gan.
To‘g‘ri, qadimda biror tosh yoki jonivor ham sig‘inish obyektiga aylangan bo‘lishi mum- kin. Ammo mifologiyasiz, inson- ning bevosita unga biror belgi qoldirishisiz ular axborot vositasi bo‘lolmagan, ya’ni axborotni saqlamagan ham, uzatmagan ham. Biroq unga yozilgan yozuv, chizil- gan rasm, ular haqidagi rivoyat, afsonalar jurnalistikaning ham, folklorshunoslikning ham obyekti bo‘la oladi. Ibtidoiy madaniyat axborot vositalari bilan folklor sinkretizmi borasida so‘zlaganda, biz ana shu nuqtai nazardan ish ko‘ramiz. Matbuotshunos olimlar ibti- doiy kommunikatsiyalarning umu- miy sinkretik xarakteri deyish- ganda, ibtidoiy kommunikatsiya- ning dastlabki shakllari sifatida: sehrgarlik, g‘or va qoyalardagi tasvirlar, buyumlardagi naqshlar, bong urish, qo‘ng‘iroq chalish, olov yoqish, tutun chiqarish, musiqaviy kommunikatsiya — qo‘shiq, belgili kommunikatsiya- lar — aso, uzuk, maxsus bog‘langan belbog‘, bosh kiyimi, muhr, buyumli xat, rasmli xat, qushlar, teri, suyak, yog‘och, loy, tosh, mato va boshqalarni nazarda tutadilar. Shuningdek, qadimgi davr jurnalistikasini protojurnalistika, eng qadimiy jurnalistika, ibtidoiy jurnalistika deb ataydilar. 2 Protojurnalistika davri va qadimgi davr folklori bir vaqtning o‘zida amal qilgan ekan, aytish mumkinki, ularning sinkretik xarakteri bizgacha yetib kelgan folklor namunalarida badiiy — poetik detallar, obrazlar sifatida sezilarli darajada saqlanib qolgan. Tosh: toshlar, ularga yozilgan belgilar, yozuvlar faqat axborot tashib qolmay, ibtidoiy madaniyat davri va qadimgi dunyoda juda katta ahamiyatga ega bo‘lgan. Tosh badiiy detali taraqqiyotning qaysi bosqichida bo‘lishidan qat’i nazar, barcha xalqlar folklorida uchraydi. O‘zbek folklorida, odatda, “Uch og‘a-ini botirlar” yoki, masalan, «Cho‘loq bo‘ri», «G‘ulombachcha» ertaklari qahramonlari uch ayrilma yo‘lga yetganlarida «borsa kelar», «borsa xatar», «borsa kelmas» deb ko‘r- satma yozilgan toshni ko‘radilar. 3 Qayd etish kerakki, o‘zbek folklorida uch raqami ham magik ahamiyatga ega bo‘lib, tarixiy asosiga ko‘ra, borliqning uch qismdan (osmon, yer, yer osti) iborat ekan- ligi haqidagi qadimiy qarashlarni badiiy ifodalaydi. 4 O‘rxun — Yenisey yozuvlari folklor va qadimiy axborot vosita- lari sinkretizmining yorqin namu- nasidir.
Sandiq: eng qadimgi dunyoda ko‘zga ko‘ringan har bir narsa, tinglangan har bir ovoz qandaydir real yoki mifologik mazmundagi biror axborot tashigan. Bu qadimgi turkiy xalqlar uchun ham xosdir. Bugungi kunda ham ko‘zga ko‘- ringan barcha narsalar, tinglangan barcha tovushlar biror-bir axbo- rotga ega bo‘ladi, faqat biz doim ham ularga e’tibor bermaymiz. Masalan, sandiq qadimgi turkiy xalqlarda farovonlikni bildirgan. 5 Ikki sandiq ro‘baro‘, Ro‘y beradi, yor-yor. Ikki quda tengma-teng, To‘y beradi, yor-yor. 6 Haqiqatan ham nikoh to‘y- lari, odatda, ikki yoshning qovu- shuvidan tashqari, imkoniyat, quda tomonlarning farovonligidan ham xabar beradi. Hech vaqosi yo‘q to‘y qila olmaydi. Sirg‘a, uzuklar: shakli, rangi- ga qarab, muhriga qarab, magik Folklor va axborot vositalarining sinkretligi masalasiga doir “IKKI SANDIQ RO‘BARO‘...” J
29 himoya vositasi, balog‘at, qovu- shuv, hokimiyatning universal ramzi bo‘lgan. 7 Bunday mohiyat sirg‘a, uzuk badiiy detallari tilga olingan folklor namunalarining siyrat ma’nosida saqlanib qolgan: Kuyov pochcham qo‘lida Talpinar qush, yor-yor. Kelinoyim uzugi Toza kumush, yor-yor. 8
«Kuntug‘mish» dostonida Xolbeka va Kuntug‘mish tush ko‘radi: «Ikkovi bir-birovi bilan o‘ynashib, to‘rasining uzugini Xolbeka olib qo‘liga soldi. Xolbekaning uzugini to‘ra olib qo‘liga soldi». 9 Ular uyg‘on- ganlarida uzuklari almashgan bo‘ladi.
Qushlar: ibtidoiy madaniyatda qushlar, ularning rasmlari qaysi- dir urug‘ totemi, xabarchilar hisob- langan. Ularning xabarchiligi: Qarg‘alar uchsa qaraylik Marg‘ilonning yo‘liga... — deb boshlanuvchi mashhur xalq qo‘shig‘ining siyrat ma’nosida ham sezilib turadi. Ibtidoiy odam- ga qaysi qushlarning qayoqqa, qanday uchayotganlari ma’lum bir xabarni berganidek, folklorda ham qush obrazlari hech qachon behuda keltirilmaydi. Yuqoridagi yor-yorda ham talpingan qush baxt xabarchisidir. Ma’lumki, ibtidoiy san’at sinkretligini isbotlab bergan A.N.Veselovskiy qo‘shiqning ilohiy, sehrli kuchiga ishonch qadimda juda ko‘p xalqlarga xosligini aytib, bu motiv qo‘- shiqning kosmik ta’sirdan hissiy- ruhiy ta’sirgacha bo‘lgan bosqich- larini bosib o‘tgan, deydi. U xo‘roz hamma joyda tong xabarchisi, xristianlikda esa Xristos ramzi sifatida talqin qilinishini aytadi. 10 ZBEK
folklorshunosli- gida sandiq, tosh, uzuk, sirg‘a, oynai jahonnoma kabi detallar, qush obrazlari maxsus o‘rganilmagan. Ammo shunday asarlar borki, ularda birgina doston tarkibida proto- jurnalistikaning bir necha obyekt- lari keladi. Masalan, «Ravshan» dostonida bayon etilishicha, ovunib o‘tirsin deb, Yunus pari nevarasining qo‘liga o‘zining «xosiyatli hukumat nigin»ini be- radi: «Ravshanbek qarab o‘qidi... yer yuzida jami parini bandiga olgan bandi bor... juda nozik uzukda suluvning ham oti bor, ham surati bor». Xullas, Ravshan uzukdan Zulxumorning ismini o‘qib, suratini ko‘rib oladi. Shirvon eldan Chambilga xat olib boradi- gan mayna qush esa insonday aqlli: Kelayotir elchi bo‘lib Chambilga, Haqlayman deb Zulxumorning tuzini.
11 Mifologiyada urug‘-jamoa, insonga yaxshilik qilish, halokat- dan qutqazish, hech bo‘lmaganda yordam berish ularning totemi bo‘lgan jonivorlar, parrandalarga- gina xosdir. «Farhod va Shirin» ertagida esa Farhod oynai jahonnomada Guliqahqah parini, arg‘imchoq uchib turgan Shirinni ko‘radi. 12 Bu parchalarni protojurna- listika va folklorshunoslik nuqtai nazaridan qiyosiy tahlil qilsak, shunday xulosalarga kelamiz: «hukumat nigini» qadimgi shohlar uzugining badiiy ifodasi, hokimiyat ramzidir. Chunki, u «yer yuzida jamiki parini bandiga olgan».Uzukdagi ism ham tarixiy asosiga ega. Surat esa piktografik rasmning folklordagi ko‘rinishi. Ikkinchi misolimizda uzuk o‘rnini oynai jahon egallagan. Bizningcha, har ikkalasining tarixiy asosida qadimgi g‘orlar, toshlarga chizil- gan, yozilgan rasmlar (piktogra- fiya — rasm-yozuv), ismlar turadi. Ism: uzukdagi va protojurna- listika obyektlarida uchraydigan ismlar masalasiga kelsak, ibtidoiy madaniyat davridan ismlar inso- niyat tarixi rivoji bilan uzviy bog‘liq bo‘lgan. 13 Ibtidoiy inson uchun tabiatdagi hamma narsa ajdod yoki qarindosh bo‘lishi mumkin hisoblangan. Kishi ismi juda ko‘p axborot- larni, ma’nolarni: uning totemi, urug‘i, ajdodlari, jinsi va hokazo- larni anglatgan. Butun dunyodagi xalqlar kabi turkiy xalqlar ham kishi ismida uning taqdiri haqidagi ma’lumotlar kodlashganiga isho- nishgan. Kishi ismi uning taqdi- riga magik (sehrli) ta’sir etadi, deb bilganlar. 14 Olti qizning ichida oting Anor, Bo‘yingga ko‘z tegmasin olay tumor... Kishi ismiga magik inonch izlari hali ham bor. Bolaning qulog‘iga azon aytib, munosib ism qo‘yish juda jiddiy ritual va ota- onaning birinchi burchi hisob- lanadi.
Suyak: protojurnalistika va folklor sinkretizmini ko‘rsatuvchi tipologik detallardan biri suyakdir. Ibtidoiy inson suyaklar va ulardagi belgilardan juda ko‘p axborotlar olgan. Shuningdek, qadimgi turkiy xalqlarda suyaklar ham magik- ritual vazifa bajarib, juda ko‘p axborotlar tashigan. 15 Fol: fol o‘zbek folklorshunos- ligida maxsus o‘rganilgan emas. Ammo follarning ibtidoiy davr- lardan butun dunyoda mavjudligini ko‘pgina olimlar qayd etadilar. Jumladan, S.A.Tokarev shunday deb yozadi: «Fol ochish (mantika) o‘tmishda kishilarning ijtimoiy va O‘
30 oilaviy hayotida juda katta o‘rin egallagan. ... fol ochish (ishonchsiz, hatto yolg‘on bo‘lsa ham) insonning o‘zi tomonidan sun’iy yaratilgan vazi- yatdan axborot olish usulidir». Shundan so‘ng olim jahonda keng tarqalgan quyidagi fol ochish yo‘llarini ko‘rsatadi: Fol turlari: yulduzlar bo‘yicha — astrologiya. Kaftga qarab — xiromantiya. Qushlarning uchishiga qarab — ornitomantiya. Tushlar bo‘yicha — oneyro- mantiya. Suvga qarab fol ochish. 16 Tush motivi va uning talqini xuddi fol ochish kabi jahon folklori uchun tipologik, o‘zbek folklori uchun tipik hodisadir. Folklor asarlarida avval tush bayon qilinadi, so‘ngra ta’bir qilinib, u haqda axborotlar olinadi. 17 Mavzumiz uchun muhimi shundaki, proto- jurnalistikaning asosiy elementlari: tosh, suyak, rasm, buyum, qush- lar, yulduzlar va boshqalar fol ochish predmetlari bo‘lib keladilar. Folchi ularga qarab axborot oladi va axborot beradi. Xalq og‘zaki poetik ijodi namunasi — doston, ertakda xos axborot manbai — uzuk kerakli odamning qo‘liga yetadi yoki xabarni yetkazuvchi (ta’bir joiz bo‘lsa, pochtalon vazifasini bajaruvchi) mayna (“Ravshan” dostoni) yoki g‘oz (“Alpomish” dostoni) bo‘lsin, xabarni kuta- yotganlarga olib boradi — badiiy tadrij o‘z mantiqiy yakuniga erishadi. Folklorda xabarning qabul qiluvchisi bir kishi yoki guruh bo‘lsa, OAV orqali tarqatilgan xabarning qabul qiluvchisi omma hisoblanadi. Masalan, “Ravshan” dostonida uzuk sababli Zulxumor Ravshanni taniydi va qadrlaydi hamda mayna orqali yo‘llangan xat esa egalariga yetadi. (“Zulxumor uzukni ko‘rsa, olam mamlakatga bermaydigan xosiyati bor, jamiy dev, parini bandiga olgan bandi bor. Har qayerdagi yaxshi, suluv qizlarning oti bor, bir burchida o‘zining oti bor ham surati bor”) (ko‘rsatilgan manba, 459-bet). Xon Dalli qarasa, qushning dodi bor, Ko‘p uzoqdan qistagan holati bor, Xon Dalli qo‘liga olib qarasa, Maynaning bo‘ynida arza xati bor (o‘sha joyda, 506-bet). Xalq folklorning yaratuvchisi, ayni paytda uning har bir vakili folklor asarining tinglovchisi, ijoddoshi va tashuvchisi bo‘lsa, vaqtli matbuotning obunachisi, radio eshittirishning tinglovchisi, teleko‘rsatuvning ko‘ruvchi-eshi- tuvchisi, internet materiallarining o‘quvchisi avvalo xaridor- iste’molchi bo‘lgan ommadir; obunachi (xaridor-iste’molchi)ni ko‘paytirish va uni doimiy ham- fikri, hamkoriga aylantirish uchun esa OAV vakillari izchillik va qat’iyat bilan mehnat qilishlari joiz. Ibtidoiy madaniyat davridagi ommaviy axborot kommuni- katsiyalari va folklor sinkretizmini ko‘rsatuvchi bunday qiyoslar, dalillarni yana keltirish mumkin. Muhimi shundaki, folklor va axborot vositalarining ibtidoiy san’at davridagi sinkretligi hozir zamonaviy shakllarda davom Burxon RIZOQULOV suvratga tushirdi. Yoshlarni oilaviy hayotga tayyorlash, reproduktiv salomatlikni saqlash, bolalar va o‘smirlar sog‘ligini muhofaza qilish tizimini takomillashtirish borasida olib borilayotgan ishlar oilaning baxtli va mustahkam bo‘lishiga omil bo‘ladi. Inshoolloh. BARKAMOL AVLOD — MAMLAKAT KELAJAGI QO‘SHA-QO‘SHA TO‘YLAR BUYURSIN ELIMIZGA 31 1 Hotamov N., Sarimsoqov B. Adabiyot- shunoslik terminlarining ruscha-o‘zbekcha izohli lug‘ati. – T.: O‘qituvchi, 1979. – B. 281. 2 Mo‘minov F. A., va boshqalar. Jahon jurnalistikasi tarixi. O‘quv qo‘ll. – T.: O‘zbekiston faylasuflar milliy jamiyati nashriyoti, 2006. – B. 24-42, 52-56. 3 O‘zbek xalq ertaklari. Ikki tomlik. I tom. – T. : O‘zSSR davlat badiiy adabiyot nashriyoti, 1963. – B. 538, 545. 4 Jo‘rayev M. O‘zbek xalq ertaklarida sehrli raqamlar. – T.: FAN, 1991. 5 Ëüâîâà Ý.Ë., Îêòÿáðñêàÿ È.Â., Ñàãàëàåâ À.Ì. è äð. Òðàäèöèîííûå ìè- ðîâîççðåíèå òþðêîâ Þæíîé Ñèáèðè. Ïðîñòðàíñòâî è âðåìÿ. Âíåøíûé ìèð. – Íîâîñèáèðñê: Íàóêà, 1988. – Ñ.153. 6 To‘y muborak yor-yor//To‘plovchi: O. Safarov – T.: «Ma’naviyat», 2000. – B. 60. 7 Lvova E.L. Ko‘rsatilgan manba. – S. 173. 8 To‘y muborak. — B. 57. 9 Bulbul taronalari. Ergash Juman- bulbul o‘g‘lining doston va termalari. Besh tomlik. 1-tom. Oysuluv. Yakka Ahmad. Kuntug‘mish. – T.: «Fan», 1971.B.176. 10 Âåñåëîâñêèé À.Í. Èñòîðè÷åñêàÿ ïîýòèêà. — Ì.: Âûñøàÿ øêîëà, 1989. — Ñ. 259, 283. 11 Bulbul taronalari. Ergash Juman- bulbul o‘g‘lining doston va termalari. Besh tomlik. 2-tom. Dalli. Ravshan. – T.: «Fan», 1972. – B. 500—501. 12 O‘zbek xalq ertaklari. Ikki tomlik. I tom. – T.: O‘zSSR davlat badiiy adabiyot nashriyoti, 1963. – B.542. 13 Ãàôóðîâ À. Èìÿ è èñòîðèÿ. — Ì.: Íàóêà, 1987. – 221 ñ. 14 Ëüâîâà Ý.Ë. è äð.Òðàäèöèîííûå ìèðîâîççðåíèå òþðêîâ Þæíîé Ñèáè- ðè: ×åëîâåê. Îáùåñòâî. – Íîâîñèáèðñê: Íàóêà, 1988. Ñ. 14, 168 - 170. 15 Musaqulov A. Bir maqolning tarixiy asosiga doir//O‘zbek folklorshunosligi masalalari. 2- kitob. – T.: 2010. – B. 82- 88. 16
íèÿ(55-67)// Êàëåíäàðíûå îáû÷àè è îá- ðÿäû â ñòðàíàõ Çàðóáåæíîé Åâðîïû. Èñ- òîðè÷åñêèå êîðíû è ðàçâèòèå îáû÷àåâ. Ì.: Íàóêà, 1983. –Ñ. 63, 66-67. 17 Eshonqul Jabbor. Epik tafakkur tadriji. – T.: «Fan», 2006. – B. 54-105. 18
Mo‘minov F.A., va boshqalar. Jahon jurnalistikasi tarixi . O‘quv qo‘ll. – T.: O‘zbekiston faylasuflar milliy jamiyati nashriyoti, 2006. — B. 22. etmoqda. Bu fikrimizni izohlash uchun bir masalaga to‘xtalsak. Ma’lumki, folklor: 1. Qadimgi davr folklori. 2. An’anaviy folklor. 3. Zamonaviy folklor asar- laridan iborat. Qadimgi davr folklori proto- jurnalistika davri bilan juda ko‘p jihatdan sinkretikdir. Qiyosiy qulaylik uchun biz jurnalistika tarixini ham quyidagicha tasnif Download 478.24 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|