IM. Y, Оч'Л. Юсчоу

0 ‘Z MANFAATLARINI HIMOYA QILA OLISH 
NIMA DEGANI?
, , 0 ‘z manfaatlarini himoya qila olish ” о ‘zfik ri, huquqlari va 
talablarini ishonch bilan gapira olish va o ‘zini hurmat qilishni 
anglatadi.
0 ‘ziga ishongan odam h ar qanday hodisaga o ‘z m unosabatini 
ochiq va q a t’iy bayon qiladi. Y a’ni u o ‘z hissiyotlari u ch u n
m as’uliyatni o ‘z zim m asiga oladi va boshqalarga ham nim ani his 
qilayotganligini anglata oladi.
Bu xulqning norm al usuli. H am m ad a ham atrofdagilar uchun 
befarq b o ‘lm agan o ‘z fikr, talab va hu quqlar bor va boshqalarning 
bu fikr, talab va huquqlam i hurm at qilishlariga erishishning yagona 
y o ‘li — ularni o ‘zingiz him oya qila olishingizdir.
0 ‘ziga ishongan o d am lar o ‘z shaxsiy ehtiyojlarini anglaydilar 
va ularni q a t’iy talab qiladilar. Shu bilan birga bunday odam boshqa 
odam ning ham o ‘z m anfaatlarini him oya qilish huquqini tan oladi. 
Shuning uch u n ham u lar o ‘z talablarini q o ‘yishda odob doirasidan 
chiqishm aydi va atrofdagilarning talablariga ham hu rm at bilan 
qarashadi.
0 ‘ziga ishongan o d a m lar o ‘z - o ‘zlari va atrofdagilar bilan 
sam im iy, halol m un osabatda b o ‘ladilar. U lar borliqni real (aniq) 
id rok q ilad ilar, b o ‘lib o ‘ta y o tg a n h o d isa la r h aq id a u la rn in g
aham iyatini b o ‘rttirm ay va kam sitm ay gapiradilar. U lar uchu n
52

---

fnuhim i illyuziyalar em as, real (aniq)likdir. Y etuk o dam o ‘zining 
va boshqalarning nim aga arzishini bilishni xohlaydi. Asosiy tamoyil
— o ‘zini yaxshi k o ‘rsatishga intilm asdan tabiiy tutishdir.
0 ‘Z HU Q U Q LA R IN I TALAB Q IL ISH EGOISTLIK 
E M A SM I?
Egoist faqat o ‘zi, o ‘z ishlari bilan band, u aksariyat boshqalarni 
butunlay inkor qiladi. H am m am iz ham egoizm yom on, birinchi 
o ‘ringa boshqalarning m anfaatlarini q o ‘yish kerak deb o ‘ylaymiz. 
Lekin odam ning atrofdagilar haqida g ‘am x o ‘rlik qilish darajasi — 
maxsus falsafiy masala. 0 ‘z m an faatlarini him oya qila olish esa 
o ‘zim iz to ‘la huquqli b o ‘lgan narsani tan olish va talab qilish 
dem akdir. Agar bu egoistlik b o ‘lsa, hechqisi y o ‘q, b a ’zan shunday 
egoist ham b o ‘lish kerak. M asalan, go‘dak bolasi bilan band onaning 
ham dam olishga haqqi bor, buning u ch u n uni egoistlikda ayblab 
b o ‘lm aydi. 0 ‘z m anfaatlarim izga riyokorlik qilm aslik u ch u n biz 
doim iy biron narsadan voz kecham iz va natijada egoizm dan ham
y om onroq b o ‘lgan alptruistga —b o shq alar u ch u n o ‘zini qurbon 
qiluvchiga aylanam iz. Bizni egoistlikda ayblam asliklari u ch u n biz 
nafaqat boshqalarning m anfaatlarini birinchi o 'rin g a q o ‘yam iz, 
balki o ‘zim izning qo nu niy istaklarim izni ham qurbon qilam iz, 
natijada o ‘z - o ‘zim izni hu rm at qilm ay q o ‘yam iz.
S hunday b o ‘lishi m um kinki, agar o ‘zingizga yordam bera 
o lm a s a n g iz , h a tto x o h la g a n in g iz d a h a m b o s h q a la r h a q id a
g ‘am xo‘rlik qila olm ay qolasiz.