Inflatsiya mazmun mohiyati va o`lchanish usullari

Inflatsiya va uning asosiy komponentlari

Natijada, 2020 yilning yanvar - sentyabr oylarida eksport kajmi utgan yilning mos davriga nisbatan 6 foizga, import kajmi esa 16,5 foizga kamaydi. Dastlabki kisob-kitoblarga kura, 2020 yilning 9 oyi uchun tulov balansining joriy operatsiyalar kisobi defitsiti utgan yilning 9 oyiga nisbatan 63 foizga kamayib, 663 mln. АKD1 dollarini tashkil kildi. Markaziy bank prognozlariga kura, yil yakunigacha eksport va import x;ajmlarining uzgarish surʼatlari manfiy darajada saklanib kolishi, eksportning utgan yilga nisbatan 10-14 foizga, import kajmining esa 8-12 foizga kamayishi prognoz kilin-mokda.

Shuningdek, mamlakatimizga trans chegaraviy pul utkazmalari hajmi 2020 yilning mart-may oylarida 2019 yilning mos davriga nisbatan sezilarli darajada pasaygan bulsa, iyunь oyidan boshlab usish trendini namoyon etib, utgan yilning mos davriga yakin xdjmlarda shakplandi. Joriy yilning 9 oyi yakuni buyicha jami pul utkazmalari *ajmi 4,3 mlrd. AQSH dollarini tashkil etib, utgan yilning mos davriga nisbatan 4 foizga pasaydi. Ushbu tendentsiyalar saklanib kolgan kolatda, pul utkazmalari kajmi 2020 yil yakuni buyicha utgan yilga nisbatan 6-7 foizga kiskarishi kutilmokda.

Jakondagi iktisodiy noanikliklar va moliya bozorlaridagi keskin tebra- nishlar kisobiga oltin narxi yil boshidagi urtacha (1 troya untsiyasi uchun) 1 511 АQSh dollaridan 1 oktyabrь holatiga 1 883 AQSH dollariga yetib, 25 %ga o`sdi,

Oltin narxining bunday kutarilishi byudjet daromadlari va ishlab chikaruvchilarning investitsion faolligini kullab-kuvvatlovchi omil bulmokda. Xususan, tog-kon sanoati korxonalarining 2020 yil yanvarь- sentyabrь oylaridagi urtacha pul tushumlari (kimmatbako metallar uchun Markaziy bank tomonidan tulangan) kajmi 2019 yilning mos davriga nisbatan kariyb 50 foizga, byudjetga tulovlari mikdori 53 foizga va uz ixtiyoridagi daromadlari 43 foizga o`sdi.

Dunyoda koronavirus bilan boglik vaziyat murakkabligicha kolayotgan sharoit- da joriy yil yakuniga kadar oltin narxi 1 troya untsiyasi uchun 1 900-2 000 dollar atrofida shakllanishi prognoz kilin- mokda.

Xalkaro valyuta jamgarmasining yangilangan prognozlariga kura, 2020 yil yakuni buyicha dunyoning deyarli barcha davlatlarida iktisodiy usish potentsial darajasidan past buladi.

Jumladan, Uzbekistonning asosiy savdo x;amkorlari - Rossiya, Krzogiston va Turkiya davlatlarida 2020 yilda iktisodiy pasayish va Xitoyda past darajadagi usish prognoz kilinmokda. Bu, uz navbatida, mamlakatimiz uchun tashki sharoitlarning yil oxirigacha joriy darajada saklanib kolishi extimolini oshiradi.

4-jadval.

Manba: Markaziy bank ma`lumotlari.

Asosiy savdo-hamkorlarning davlatlarining makroiqtisodiy ko`rsatkich prognozi

5.