"informatsion texnologiyalar" kafedrasi

Davrlar 
Axborotdan 
foydalanish 
konsepsiyasi 
Axborot tizimining turi 
Foydalanish maqsadi 
1950-1960 y. Hisob 
hujjatlarining 
qog‘ozli oqimi 
Hisob 
hujjatlarini 
elektromexanik 
mashi-
nalarda qayta ishlovchi 
ATlari 
Hujjatlarni 
qayta 
ishlash 
sur’atlarini oshirish. 
Turli 
schetlarni 
qayta 
ishlashni va oylik maoshni 
hisoblash 
jarayonlarini 
soddalashtirish 
1960-1970 y. Hisobotlarni 
tayyorlashda 
asosiy 
yordam 
Ishlab 
chiqarishning 
axborotlari 
uchun 
boshqaruvning 
axborot
tizimlari 
Hisobotlarni 
tayyorlashni 
tezlatish 
1970-1980 y. Savdo-sotiq 
ustidan 
boshqaruv nazorati 
Qaror 
qabul 
qilishni 
qo‘llab-quvvatlovchi 
ATlar.
Eng maqbul yechimni topish 
1980-2000 y. Axborot-raqobatli 
ustunliklarni 
ta’-
minlovchi 
strategik 
resurs 
Strategik 
ATlari. 
Avtomatlashtirilgan 
idoralar. 
Firmaning yashashi va ravnaq 
topishi. 
Dastlabki axborot tizimlari (AT) o‘tgan asrning 50-yillarida yaratilgan. 60-yillarda yaratilgan 
ATlaridan olingan ma’lumotlar turli darajadagi davriy hisobotlarni yaratishda qo‘llanila boshladi. 70 - 
80-yillarda ATlar boshqaruv nazoratining vositasi sifatida ishlatila boshladi. 80-yillardan boshlab ATlar 
axborotlarning strategik manbai sifatida boshqaruvning barcha bo‘g‘inlarida ishlatila boshlandi. 
5. Axborot tizimidagi jarayonlar.
Iqtisodiy obyekt tizim sifatida, boshqarish tizimi 
Axborot tizimining faoliyatini ta’minlovchi jarayonlar shartli ravishda quyidagi bloklardan 
iborat: 
axborotlarni tashqi yoki ichki manbalardan kiritish; 
kiritilgan axborotlarni qayta ishlash va qulay ko‘rinishda tasvirlash; 
axborotlarni iste’molchilarga chiqarish yoki boshqa ATlarga uzatish; 
teskari aloqa – mazkur tashkilot personali tomonidan qayta ishlanib yana kiritiladigan 

---

13 
axborot. 
Axborot tizimlari quyidagi xususiyatlarga egalar: 
har qanday AT tizimni yaratishning umumiy tamoyillariga binoan tahlil qilinishi, qurilishi va 
boshqarilishi mumkin; 
AT o‘zgaruvchan va taraqqiy etuvchidir; 
AT ni yaratishda tizimli yondashishga amal qilinadi; 
AT ning mahsuloti bo‘lmish axborotga asoslangan holda qarorlar qabul qilinishi mumkin; 
AT ni axborotlarni qayta ishlashning inson-kompyuter tizimi sifatida qarash mumkin.