Innovatsiya-ziyo
kurash, chata, yonbosh, g'irrom, halol
Download 3.84 Mb. Pdf ko'rish
|
nutq madaniyati. raupova l
- Bu sahifa navigatsiya:
- Quralay ко ‘z, quralay, Derazangdan mo ‘ralay
- Raupova Laylo Nutq madaniyati Darslik
|
kurash, chata, yonbosh, g'irrom, halol kabi so‘zlarimiz jahongashta
so‘zlarga aylanib ketmadimi! 134 Davrlar o‘tishi bilan so'zlaming m a’nosi ham goh kengayib, goh torayib boradi. Ba’zilarining asosiy ma’nosi unutilib, ikkinchi darajali ma’nosi faollashadi. Quyida ulardan biriga to'xlalamiz. QURALAY. Bu so‘zni eshitishingiz bilan gap ko‘z haqida ketyapti, deb o‘ylaysiz. Albatta, to‘g‘ri: chiroyli, go‘zal ko‘zlar haqida. Chunki xalqimizda quralay ko‘z, ko‘zlari quralayday degan ifodalar bor. Yoki mashhur: Quralay ко ‘z, quralay, Derazangdan mo ‘ralay degan xalq qo‘shig‘ini eshitgandirsiz. Quralay ko‘z deganda, qizlaming chiroyli, katta-katta, ikki cheti biroz qiyilgandek ko ‘zlari tushuniladi. Masalan, Mehribon ko'zlari jigarga moyil, quralay («Yoshlik» jurnali). Quralay k o ‘z, bodomqovoq, sarvqomat (SSiyoyev, “Avaz”). Ammo aytib o‘tish lozimki, bu ma’no so‘zning bosh ma’nosi emas. Bunga amin bo‘lish uchun so‘zning “0 ‘zbek tilining izohli lug‘ati”dagi izohiga e ’tibor qaratamiz: “QURALAY 1. Kiyik yoki ohulaming yosh bolasi.” (5-tom) Lug‘atda bosh ma’no arab raqami 1 bilan beriladi. Yuqoridagi 1 soni - shunga ishora. Endi hozirgina tug‘ilib, chopqillab yurgan kiyik bolasini ko‘z oldingizga keltiring. Uni siz kitoblarda, televizorda yoki hayvonot bog‘ida uchratgansiz, albatta. Agar siz uning ko‘zlariga e ’tibor bermagan bo‘lsangiz, keyingi safar, albatta, diqqat qiling. Beg‘ubor va hayotga hayrat va tashnalik bilan boquvchi chanqoq bu ko‘zlar tasawuringizda bir umr muhrlanib qoladi. Qizlaming chiroyli ko‘zlari ana shu murg‘ak ohuning ko'zlariga o‘xshatiladi. Ko'rdingizmi, inson o'xshatish asosida ham go'zallikni baholaydi. Chunki biz borliqni tasawurlarimiz asosida ko‘ramiz. Demak, quralay so'zining bosh m a’nosi m a’lum darajada kuchsizlanib, bugungi kunda ko‘chma ma’nosi faollashgan, xalq ongida asosiy ma’noga aylangan. 135 SO‘ZBOSHI MUNDARIJA 3 K IR ISH ............................................................ 10 NUTQ, UNING SHAKLLARI, TURLARI VA USLUBLARI......... 17 NUTQ MADANIYATI, RITORIKA VA V O IZLIK ..........................25 ANTIK DAVRDA NOTIQLIK VA NUTQ M ADANIYATI...........29 SHARQ NOTIQLIGI TARIXI. MARKAZIY OSIYODA NOTIQLIK VA NUTQ MADANI YATI ................................................................33 MADANIY NUTQ ME’YORLARI VA QOIDALARI.................... 39 MADANIY NUTQNING ASOSIY KOMMUNIKATIV SIFATLARI .57 NUTQ MADANIYATI VA TILNING TASVIRIY VOSITALARI .68 AMALIY MASHG‘ ULOTL ARNITASHKIL ETISH B 0 ‘YICHA TAVSIYALAR..................... 80 NUTQ MADANIYATI, NOTIQLIK, NUTQ SHAKLLARI VA TURLARI BO‘YICHA KOLLOKVIUM ............................................80 MADANIY NUTQNING TALAFFUZ VA IMLO ME’YORLARI B 0 ‘YICHA MASHQ ........................................................................... 82 MADANIY NUTQNING GRAMMATIK VA USLUBIY ME’YORLARI BO‘YICHA M A SH Q ................................................. 84 FIKRNI NUTQ USLUBLARIGA MOS IFODALASH BO‘YICHA TRENIN G ...............................................................................................86 YOZMA MADANIY NUTQNING ASOSIY KOMMUNIKATIV SIFATLARI ......................... 88 OG‘ZAKI MADANIY NUTQNING ASOSIY KOMMUNIKATIV SIFATLARI ................................................... 90 NUTQNING QISQALIGI BO‘YICHA TREN IN G ...........................92 FIKRNI TURLINUTQIY SHAROIT VA VAZIYATGA MOS IFODALASH M ASHQLARJ...............................................................94 ISH QOG‘OZLARI USTIDAISHLASH ..................................... 96 NAZORAT ISHLARI UCHUN TEST TOPSHIRIQLARI.............. 98 MUSTAQIL О ‘ ZL ASHTIRISH UCHUN TARQATMA MATERIALLAR ................................................................................ 113 136 Raupova Laylo Nutq madaniyati Darslik Toshkent - “ INNOVATSIYA-ZIYO” -2019 Muharrir Xolsaidov F.B. Texnik muharrir: Sh.Abdisalomova Nashriyot litsenziyasi AI №023,27.10.2018. Bosishga 14.10.2019daruxsatetildi. Bichimi60x90. “Times New Roman” gamiturasi. Ofset bosma usulida bosildi. Shartli bosma tabog'i 9. Nashr bosma tabog'i 8,62. Adadi 100 nusxa 137 138 Download 3.84 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|