Innovatsiya-ziyo

Abdurahmon Jomiy bir guruh a 'yonlar bilan kelayoiib, y o  7 о ‘rtasida 
o'ynab o ’tirgan bir kichik bolaga duch kelibdilar. Mavlono Jomiy 
otdan tushib, bolaga ta ’zim bilan “Assalom-u alaykum” debdilar. 
Hamrohlari hayratda qolib so 'rashibdi:
- Mavlono, siz ulug' orifbo ‘lsangiz-u, nechuk bu go ‘dakka ta 'zim 
ila salom berursiz? Jomiy shunday javob qilgan ekan:
- Ey, yaxshilar, bilingki, bu bola mening muallimim farzandi erur.
117

---

Masofali muloqotda makon va zamonga ko‘ra kommunikantlar 
o‘rtasida m a’lum bir masofa bo‘ladi. Muloqotning bu turiga telefon 
orqali gaplashishni kiritish mumkin. Odatda telefon qilgan kishi kim 
boiishidan qat’i nazar, birinchi bo‘lib salom berishi, so‘ngra o !zini 
tanitishi, maqsadini lo‘nda va aniq bayon qilishi kerak. Videotelefonda 
gaplashganda esa yoshi va mavqei kichikroq odam birinchi bo‘lib 
salom beradi. Uzundan-uzoq salomlashish, apparatni uzoq vaqt band 
qilish odobdan emas.
Salom berish vaziyat bilan bevosita bog‘liq ekan, salomlashish 
mumkin bo'lmagan joylar xususida o‘tmish allomalarimizdan biri 
Muhammad Sodiq Koshg‘ariyning “Odob as-salohin” (“Yaxshi kishilar 
odobi”) kitobida shunday deyiladi: 
.. o‘n bir joyda salombermangki,
makruhdur va javob lozim emas. Avval hojatdagi kishiga. Ikkinchi, 
xotunig'a mubosharat qilg on kishiga. Uchinchi, kishi uxlog‘on 
vaqtida. To ‘rtinchi, hammomda junub (yuvinmagan)ga. Beshinchidan, 
taom yeb turg‘on kishiga, agar taom og‘zida bo'lmasa, salom joiz va 
lozimdur. Ottinchi, xatib (imom)g‘a xutba o'qug'on vaqtda. yettinchi, 
muazzinga azon va iqomat aytib turg‘on vaqtda. Sakkizinchi, namoz 
o'qub turg‘on kishiga. To ‘qqizinchi, Qur’on o ‘qib turg‘on kishiga.