Innovatsiyalar vazirligi termiz agrotexnologiyalar va innovatsion rivojlanish

XULOSALAR VA TAVSIYALAR.......................................... 
76 
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI.............. 
78 
ILOVALAR................................................................................ 
89 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

5 
QISQARTMALAR VA SHARTLI BELGILAR 
TerAIRI 
- Termiz agrotexnologiyalar va innovatsion rivojlanish instituti. 
J 
- jurnal 
yy 
- yillar 
N 
- azot 
R 
- fosfor 
K 
- kaliy 
P
2
O
5
 
- harakatchan shakldagi fosfor 
K
2
O 
- Almashinuvchan kaliy 
pH 
- muhit reaksiyasi 
S
x 
(%) 
- tajriba aniqligi 
EKIF
05
 
- eng kichik ishonarli farq 
g 
- gramm 
mg 
- milligramm 
Mg/ekv 
- milligram ekvivalent 
kg 
- kilogramm 
mg/kg 
- bir kilogramm tuproqda milligramm miqdori 
kg/ga 
- bir gektar hisobida kilogrammda 
s 
- sentner 
s/ga 
- gektar hisobiga sentnerga 
t 
- tonna 
t/ga 
- gektar hisobiga - tonna 
mm 
- millimetr 
sm 
- santimetr 
sm
2
 
- santimetr kvadrat 
sm
3
 
- santimetr kub 
g/sm
3
 
- bir santimetr kubda gramm hisobidada 
m 
- metr 
m
2
 
- metr kvadrat 
m
3
 
- metr kub 
m
3
/ga 
- metr kub gektariga 
ga 
- gektar 
ml 
- millilitr 
l/ga 
- gektariga litr hisobida 
ming/ga 
- gektarida ming dona 
mln 
- gram million dona 
% 
- foiz 
0
С 
- selsiy darajasi bo‘yicha havo harorati 

---

6 
O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY TA’LIM, FAN VA 
INNOVATSIYALAR VAZIRLIGI 
 
TERMIZ AGROTEXNOLOGIYALAR VA INNOVATSION RIVOJLANISH 
INISTITUTI 
Fakultet: Agrobiologiya 
Magistrant: A.I.Yusupov 
Kafedra: Agrokimyo va agrotuproqshunoslik 
Ilmiy rahbar: q.x.f.n., katta o’qituvchi A.Shomuratov 
Mutaxassisligi: 
70810702-Agrokimyo 
 
MAGISTRLIK DISSERTATSIYASI ANNOTATSIYASI 
 
Mavzuning dolzarbligi. Bugungi kunda dunyo qishloq xo‘jaligi amaliyotida 
soya ekinini yetishtirish orqali qimmatli azotli o‘g‘itlarni tejashga, tuproqni 
organik moddalarga boyitishga, struktura holatini yaxshilashga erishilmoqda. Soya 
ekilgan 1 gektar maydonda inokulyantlar (tuganak bakteriya preparatlari) 
qo‘llanilganda mavsum davomida 150-250 kg atmosfera azoti tuganak bakteriyalar 
tomonidan o‘zlashtiriladi. Bunday miqdordagi azot 510-850 kg ammiakli selitra 
miqdoriga teng keladi. Tuganak bakteriyalar tomonidan to‘plangan azot biologik 
azot hisoblanadi va u atrof muhitni ifloslantirmaydi, olingan mahsulotlarda 
nitratlar to‘planmaydi, tuproqdagi foydali mikroorganizmlarni ko‘payishini, 
patogen mikroflorani kamayishini ta’minlaydi, azotli o‘g‘itlar uchun sarflanadigan 
xarajatlar tejaladi, resurstejamkor texnologiyalarni ishlab chiqish va ishlab 
chiqarishga joriy etish imkoniyatlari kengayadi. Shu jihatdan ilmiy asoslangan 
almashlab ekish tizimiga soyani inokulyantlarni qo‘llab ekishni keng tatbiq qilish, 
ekologik toza mahsulot yetishtirish, soha rentabelligini oshirish imkonini 
beradigan resurstejamkor texnologiyalarni ishlab chiqish ustuvor vazifalardan biri 
hisoblanadi. 
Respublikamizda aholini oziq-ovqat, chorvachilik va parrandachilikni 
ozuqaga bo‘lgan ehtiyojlarini qondirish hamda almashlab ekish dalasida ekinlar 
hosildorligini oshirish maqsadida soyani ekish keng yo‘lga qo‘yilmoqda. 
O‘zbekiston Respublikasining 2017-2021 yillarga mo‘ljallangan Harakatlar 
strategiyasida “... qishloq xo‘jaligida ishlab chiqarishni izchil rivojlantirish, 
mamlakat oziq-ovqat xavfsizligini yanada mustahkamlash, ekologik toza 
mahsulotlar ishlab chiqarishni kengaytirish, agrar sektorining eksport salohiyatini 
sezilarli darajada oshirish” muhim strategik vazifalar sifatida belgilab berilgan. 
Shu sababli, respublikamizning sug‘oriladigan maydonlarida ekilayotgan soya 
navlarini oziqlantirishda mineral o’g’itlar me’yori va biolokik preparatni qo’llash 
usuli takomillashtirish va bu bo’yicha ilmiy-tadqiqotlar olib borish dolzarb 
hisoblanadi.