Institut français d’Études sur l’asie centrale
Download 18.64 Mb. Pdf ko'rish
|
antan
(d’)
loc adj o‘tgan, bo‘ lib o‘ tgan, o‘tib ketgan; o‘tmish, ilgari; oublions les querelles d’antan o‘ tgan, o‘ tmishdagi janjallarni unutaylik, o‘tgan ishga salavot. antarctique adv Antarktikaga oid; antarktik, Antarktika; Antarktikadagi. antécédent nm 1. gram oldingi bo‘lak, oldinda kelgan gap bo‘lagi; l’antécédent du pronom relatif nisbiy olmoshdan avval kelgan va nisbiy olmosh o‘rniga qo‘llanilayotgan so‘z, gap bo‘lagi; 2. pl ilgarigi voqea, bo‘lib o‘tgan gaplar; ilgarigi faoliyat, o‘ tmish; il a de bons antécédents uni o‘tm ishi yaxshi. antéchrist nm relig dajjol.
ANTÉDILUVIEN
ANTIGRIPPAL
36 antédiluvien, ienne adj almisoqdan, daqqiyunusdan qolgan, allaqachon eskirgan, qadimiy; des idées antédiluviennes eskirgan g‘oyalar; une voiture antédiluvienne almisoqdan qolgan mashina. antenne
nf 1. zool mo‘ylov (bo‘g‘imoyoqli hayvonlarning boshidagi hid bilish, sezish organlari); 2. antenna; une antenne de télévision televizion antenna; prendre l’antenne de Radio-France Fransiya radiosini eshitm oq, tutmoq; Parij radiosini eshittirishlarini qabul qilishga o‘tmoq; garder l’antenne eshittirishni davom ettirmoq; rendre, passer l’antenne à qqn birovga so‘zni, mikrofonni bermoq; sur notre antenne bizning dasturimizda; avoir des antennes ichki his, sezgiga ega bo‘lmoq; ma’lumot, axborot manbaiga ega bo‘lmoq. antépénultième I. adj oxiridan uchinchi; II. nf oxiridan uchinchi bo‘g‘in. antérieur, eure adj 1. oldingi, old tomondagi (makonda); les pattes antérieures oldingi oyoqlar, panjalar; voyelle antérieure old qator unlisi; 2. o‘tgan, oldin, oldin bo‘lgan (zamonda); à une époque antérieure oldingi davr; cela s’est passé à une date antérieure à la révolution bu voqea revolutsiyagacha bo‘lib o‘ tgan; les événements antérieurs à la guerre urushgacha bo‘lib o‘tgan voqealar; être antérieur à -dan avval bo‘lmoq, -gacha bo‘lmoq; 3. gram ilgarigi, oldingi, oldin bo‘lib o‘ tgan. antérieurement nf adv oldin, ilgari, avval; avvallari, ilgarilari, burun. antériorité nf 1. birinchilik, birinchi o‘rin; 2. gram oldin bo‘lib o‘ tganlik (zamonda). anthère
nf bot changdon. anthologie nf bayoz, antologiya (turli mualliflarning saylanma asarlari, ko‘pincha she’rlar to‘plami). anthracite nf yuqori navli, toza toshko‘mir. anthrax nm méd 1. karbunkul, ho‘ppoz, ko‘k yara, chipqonning biyi; 2. kuydirgi. anthropocentrique adj antropotsentrizmga oid, xos. anthropocentrisme nm antropotsentrizm (inson olamning, yer-ko‘kning markazi va eng so‘nggi maqsadi deb talqin etadigan diniy dunyoqarash). anthropoïde I. adj odamsimon (maymunlar); II. nm odamsimon maymun; le gorille est un anthropoïde gorilla odamsimon maymundir. anthropologie nf antropologiya (odamning kelib chiqishi va evolutsiyasi, jismoniy tuzilishi va irqlarning paydo bo‘ lishi haqidagi fan). anthropologique adj antropologiyaga oid, antropologik; antropologiya. anthropologiste ou anthropologue nm antropolog, antropologiya olimi, mutaxassisi. anthropométrie nf antropometriya (antropologiyada: odam tanasi va a’zolarini o‘lchashga asoslangan tekshirish usuli). anthropométrique
adj antropometriyaga oid,
antropometrik, antropometriya. anthropomorphisme nm antropomorfizm (odamga xos psixik xususiyatlarni narsalar, jonivorlar va tabiat hodisalariga ham xos deb bilish, ularni odamga o‘xshatish, shuningdek xudolarni ham odam obrazida tasavvur qilish). anthropophage I. adj odamxo‘rlarga oid, xos, odamxo‘r; II. n odam go‘shtini yeyuvchi, odamxo‘r. anthropophagie nf odamxo‘rlik. antiaérien, ienne adj havo hujum iga qarshi; samolyotni urub tushiradigan, zenit; la défense antiaérienne havo hujumidan himoya qilish; l’artillerie antiaérienne zenit artilleriyasi; un canon antiaérien zenit to‘pi. antialcoolique adj alkogolga, alkogolizmga qarshi; ichkilikka, ichkilikbozlikka qarshi qaratilgan; lutte antialcoolique ichkilikbozlikka qarshi kurash.
antibiotique nm méd antibiotik (ba’zi mikrob va bakteriyalarning ko‘payishini to‘xtatadigan yoki qiradigan organik moddalar, dorivorlar). antibrouillard adj phares antibrouillards tumanda ham yoritadigan faralar. anticancéreux, euse adj rakka qarshi, rakka qarshi qaratilgan; rakka qarshi kurashga qaratilgan. antichambre nf dahliz (ichkariga kiraverishdagi birinchi xona); qabulxona; faire antichambre qabulga kirish uchun uzoq kutm oq; faire faire antichambre à qqn birovni qabulxonada kuttirib qo‘ymoq; courir les antichambres biror ish, iltimos bilan ko‘p qatnamoq, kelmoq, bormoq; eshigining turumini buzmoq; un pilier d’antichambre doimiy iltimoschi; arzgo‘y. antichar adj tankka qarshi; tankka qarshi ishlatiladigan, tanklar hujumidan himoya qiladigan; fosse antichar tank o‘ tmasin deb qazilgan handaqlar. anticipation nf 1. boshqalardan oldin payqash, oldindan sezish, payqash, oldinroq bilib qolish; bashorat qilish; les anticipations de Jules Verne Jul Vernning bashoratlari; 2. fantastika asosidagi adabiy asarlar; un roman d’anticipation ilmiy, fantastik roman; 3. par anticipation oldin, avvalroq; ilgariroq; oldindan, barvaqt; muddatidan oldin; un paiement par anticipation muddatidan oldin to‘ lash; répondre par anticipation avvalroq javob bermoq. anticipé, ée adj muddatidan avval bajarilgan; muddatidan ilgari; remboursement anticipé muddatidan ilgari to‘lash, qaytarish. anticiper I. vt biror narsani oldinroq bajarmoq; anticiper un paiement avvalroq to‘lab qo‘ymoq; II. vi anticiper sur oldinga o‘tib olmoq; muddatidan oldin bajarmoq; anticiper sur ses revenus kelajakdagi daromadlari ustidan kun ko‘rmoq, kelajak daromadlari hisobiga yashamoq. anticlérical, ale I. adj klerikalizmga qarshi; klerikalizmga qarshi qaratilgan; antiklerikal; II. nm antiklerikal, klerikalizmga qarshi odam. anticléricalisme nm antiklerikalizm (jamiyatda cherkov va dinning siyosiy, iqtisodiy va ma’naviy hukmronligiga qarshi ijtimoiy oqim). anticolonialisme nm antikolonializm (kolonializm va mustamlakachilikka qarshi kurash, harakat). anticolonialiste I. adj kolonializmga, mustamlakachilikka qarshi qaratilgan, kolonializmga qarshi qaratilgan; II. n kolonializm, mustamlakachilik dushmani. anticommunisme nm antikommunizm (kommunizmga qarshi qaratilgan siyosat). anticommuniste adj antikommunizm (kommunizmga qarshi qaratilgan). anticonceptionnel, elle adj homilador bo‘lishdan saqlaydigan, homila bo‘lishga qarshi. anticonformisme nm jamiyatdagi odat, tartib kabilarni tan olmaslik. anticonformiste I. adj jamiyatdagi odat, tartib kabilarni tan olmaydigan, ularga zid; II. nm jamiyatdagi odat, tartib kabilarni tan olmaydigan kishi. anticonstitutionnel, elle adj konstitutsiyaga zid. anticorps nm antijismlar (organizmda antigenlar paydo bo‘lishi bilan yuzaga keladigan va ularning ta’sirini yo‘qotadigan moddalar). anticyclone nm antitsiklon (siklonlar o‘rtasida joylashgan, atmosfera bosimi baland bo‘lgan joy). antidater vt o‘tgan, o‘ tib ketgan sana bilan rasmiylashtirmoq (xat, hujjat). antidémocratique adj demokratiyaga qarshi, demokratiyaga qarshi qaratilgan, antidemokratik. antidérapant, ante adj sirg‘anish, sirpanishdan saqlovchi, saqlaydigan; pneus antidérapants sirg‘alishdan saqlovchi shina. antidiphtérique adj bo‘g‘maga qarshi qo‘llanadigan. antidote nm 1. zaharga qarshi dori; 2. ruhiy, psixologik yomon holatlarga qarshi chora; le travail est un antidote contre l’ennui mehnat zerikishga qarshi choradir. antienne nf fig 1. antifon (ikki xorning yoki xonanda va xorning navbatma- navbat kuylashi); 2. fig vieilli eski gap; eski tos, eski hammom; chanter toujours la même antienne bir narsani hadeb qaytarmoq, eski ashulasini boshlamoq. antiesclavagiste n qulchilikni bekor qilish tarafdori. antifasciste I. adj fashizmga qarshi qaratilgan, antifashistik; II. n fashizm dushmani, fashizmga qarshi kurashuvchi, antifashist. antigaz adj kimyoviy gazlarga qarshi qo‘llaniladigan. antigel nm antifrizlar (suvning muzlash temperaturasini pasaytiradigan moddalar). antigène
nm méd antigen, organizm uchun yot modda. antigouvernemental, ale adj davlatga qarshi, davlatga qarshi qaratilgan. antigrippal, ale adj grippga qarshi qo‘llaniladigan. ANTILOPE
APAISER
37 antilope
nf zool antilopalar, kiyiklar (juft tuyoqli kavsh qaytaruvchlarning katta bir guruhi). antimatière nf antemateriya, antimodda (antizarralardan, y’ani antiproton, antielektronlardan tarkib topgan modda). antimuilitarisme
nm
antimilitarizm (militarizmga, imperiyalistik urushlarga qarshi qaratilgan xalqaro ommaviy-siyosiy kurash, harakat). antimilitariste I. adj militarizmga qarshi, dushman, antimilitaristik; II. n antimilitarizm tarafdori, militarizm dushmani, m ilitarizmga qarshi kurashchi, antimilitarist. antimite I. adj kuyaga qarshi, kuyadan saqlaydigan; II. nm kuyadori. antimoine nm chim surma (kimyoviy element, kumush rang, mo‘rt metall). antinomie nf phil antinom iya, ziddiyat, qarama-qarshilik. antinomique adj antinomik, antinomiyaga oid; deux principes antinomiques qarama-qarshi ikki nuqtai nazar. antiparasite I. adj 1. radio shov-shuvlarga, efirning tiniqligiga xalal beruvchi shovqinlarga qarshi); 2. biol parazitlarga qarshi; II. nm 1. shovqun- suronlarni yo‘qotuvchi uskuna; 2. parazitlarni yo‘qotuvchi vosita (dori va shu kabilar). antiparlementaire adj parlamentga, parlament tuzishga qarshi. antipathie nf yoqtirmaslik, xush ko‘rmaslik; j’ai de l’antipathie pour ce genre de personnes men bunday toifadagi kishilarni yoqtirmayman. antipathique adj yoqimsiz, yoqmaydigan, yomon; noxush, ko‘ngilsiz, sovuq; il m’est très antipathique u menga hech yoqmaydi; un livre antipathique yoqimsiz, yoqmaydigan kitob. antipatriotique adj vatanparvarlikka qarshi, vatanparvarlikka qarshi qaratilgan; vatan manfaatlariga qarshi qaratilgan. antiphrase nf antifraza; par antiphrase boshqacha qilib aytganda. antipode
nm 1. antipod nuqta (yer sharining bir-biriga diametral qarama- qarshi tomoni); la Nouvelle-Zélande est aux antipodes de la France Yangi Zelandiya va Fransiya antipodlardir; être aux antipodes de butunlay qarama-qarshi joylashmoq, juda uzoqda joylashmoq; 2. didi, xarakteri, qarashlari jihatidan qarama-qarshi odamlar, muxoliflar. antipyrétique adj isitmani tushiradigan, haroratni pasaytiradigan. antiquaille nf eski-tuski narsa, eski-tuski, uva’da, qadrsiz buyum. antiquaire m antikvar (osori atiqa bi lan savdo qiluvchi kishi). antique
I. adj 1. qadimgi, burungi, uzoq o‘tm ishdagi, qadim iy, antiqiy, antiqa; des mœurs antiques qadimiy urf-odatlar; une antique tradition qadimiy an’analar; 2. péj eskirgan, eski, almisoqdan qolgan; une voiture antique eski avtomobil; 3. antik dunyo, qadimgi zamonga oid; les civilisations antiques antik dunyo madaniyati; la Grèce antique antik Gretsiya; II. n antik san’at; antik san’at asarlari majmui; imiter l’antique antik san’atga taqlid qilmoq, o‘xshatmoq. antiquité nf 1. uzoq o‘tmish; qadimgi zamon; qadim; cela remonte à la plus haute antiquité, à l’antiquité la plus reculée bu uzoq o‘ tmishga borib taqaladi; de haute antiquité ilgaridan, eskidan, qadimdan; 2. qadimiylik; l’antiquité d’un monument obidaning qadimiyligi; 3. qadimgi dunyo (Gretsiya, Rim, O‘rta Sharq); les philosophes de l’antiquité antik faylasuflar; 4. pl antik davrdan bizgacha yetib kelgan obidalar; san’at asarlari. antirabique adj méd quturishga qarshi, quturishga qarshi qo‘llaniladigan; vaccination antirabique quturishga qarshi emlash. antiraciste adj ratsizmga qarshi, irqchilikka qarshi. antireligieux, euse adj dinga qarshi qaratilgan, ateistik. antirides adj inv ajin, ajin bosishga qarshi; ajinni yo‘qotadigan; crème antirides ajinni yo‘qotadigan krem. antirouille adj inv zang bosishga, chirishga qarshi (metallar); peinture antirouille chirish, zanglashga qarshi, chirish, zanglashni oldini oladigan bo‘yoq. antiscientifique adj ilmiy bo‘lmagan; ilmiylikka zid; fanga asoslanmagan, g‘ayriilmiy. antiségrégationniste n irqiy kamsitishga qarshi. antisémite I. n antisemitizm tarafdori, yahudiylar dushmani, antisemit; II. adj antisemitizm ruhidagi, antisemit; propagande antisémite antisemit tashviqot. antisémitisme nm antisemitizm (yahudiylarga qarshi irqchilik, dushmanlik siyosati). antisepsie nf méd antiseptika (yarani kimyoviy dorilar vositasida zararsizlantirish, gazak olishdan, yiringlashdan saqlash). antiseptique I. adj antiseptikaga oid; antiseptik; remède antiseptique antiseptik dori-darmonlar; II. nm antiseptik vositalar, dori-darmonlar. antisocial, ale adj 1. jamiyatga qarshi, jamiyat manfaatlariga zid bo‘ lgan; principes antisociaux jamoatchilik uchun zararli; g‘ayriijtimoiy; jamiyat manfaatlariga zid prinsiplar; 2. mehnatkashlar manfaatlariga zid; mesures antisociales mehnatkashlar manfaatlariga zid chora-tadbirlar. anti-sous-marin, ine adj suv osti kemalariga qarshi, suv osti kemalariga qarshi ishlatiladigan; grenades anti-sous-marines suv osti kemalariga qarshi ishlatiladigan granatalar. antispasmodique I. adj méd spazma, tomir tortishish, changak, akashak bo‘lib qolishga qarshi; II. nm spazmaga qarshi dori-darmon. antisportif, ive adj sportga, sport qonun qoidalariga zid. antitétanique adj kamqon kasaliga qarshi qo‘llaniladigan; une piqûre antitétanique kamqonga qarshi ukol. antithèse nf 1. antiteza, qarshi qo‘yish; 2. fig aksi bo‘lishlik, teskarilik, farq qilishlik; il est vraiment l’antithèse de son frère u akasining butunlay aksi; 3. phil ziddiyat, qarama-qarshilik. antithétique adj qarama-qarshi ma’noga ega bo‘lgan. antitoxine nf antitoksin (organizmda toksinlar ta’sirida yuzaga keladigan va shu toksinlardan zaharlanishdan saqlaydigan moddalar). antituberculeux, euse adj silga qarshi, sil kasalligiga qarshi; vaccin antituberculeux silga qarshi emlash; un traitement antituberculeux silni davolash. antivol
nm avtomobillarni olib qochishga qarshi ishlatiladigan moslama, mexanizm. antonyme nm ling antonim. antonymie nf ling antonimiya (antonim so‘zlarning xususiyatlari). antre nm 1. g‘or, ungur; in, uya; makon; l’antre du lion arslon uyasi; 2. fig buzuqxona, o‘g‘rixona, yomonlar makoni. anus
nm anat anus, orqa chiqarish teshigi. anxiété
nf g‘am, g‘ussa, xavotir, tashvish. anxieusement adv tashvishli, xavotirli, yurakni siqadigan darajada; zerikarli. anxieux, euse I. adj g‘amgin, qayg‘uli; tashvishli, xavotirli; une attente anxieuse tashvishli kutish; un regard anxieux xavotirli nigoh; II. nm doim qayg‘u, tashvishda yuradigan odam. aorte nf aorta, shotomir (yurakning chap qorinchasidan boshlanadigan, butun tana a’zolarini qon bilan ta’minlaydigan eng katta tomir). aortique
adj aortaga, shotomirga oid. août
nm avgust; en août, au mois d’août avgust, avgust oyida. aoûtien, ienne n 1. ta’ tilga avgust oyida chiqadigan kishi; 2. Parijdan, katta shaharlardan avgust oyida boshqa yerga dam olish uchun ketmaydigan kishi. apache
nm bezori, xuligan, chapani; o‘g‘ri. apaisant
adj ko‘ngilni tinchitadigan, tinchlantiradigan, yupatadigan, ovutuvchan, taskin, orom beradigan; xotirjam qiladigan; des paroles apaisantes taskin beradigan so‘zlar. apaisement nm 1. tinchlanish, tinchish, to‘xtatish, yupatish, ovunish, taskin, orom topish; l’apaisement du Vent shamolning tinchishi; l’apaisement de la douleur og‘riqning to‘xtashi, bosilishi; 2. taskin berish; tinchlantirish; donner des apaisements à qqn birovga taskin bermoq. apaiser I. vt 1. taskin bermoq, tinchlantirmoq, yupatmoq, xotirjam qilmoq; apaiser un homme furieux jahli chiqqan kishini tinchlantirmoq; 2. yumshatmoq, tinchitmoq, tinchlantirmoq; bosmoq; pasaytirmoq, kamaytirmoq, cheklamoq, cheklab qo‘ymoq; apaiser la douleur og‘riqni pasaytirmoq, kamaytirmoq; apaiser l’inquiétude, des soupçons APAN AGE
APOSTOLIQUE
38 xavotirchilikni, shubhani tarqatib yubormoq; apaiser la querelle janjalni tinchitmoq; 3. qondirmoq, bosmoq; apaiser la faim ochlikni qondirmoq, qorinni to‘ydirmoq, apaiser la soif chanqog‘ini bosmoq, suvga qonmoq; II. s’apaiser vpr taskin topmoq, tinchlanmoq, bosilmoq; yupatmoq; l’enfant s’est apaisé bola yupandi; le bruit s’apaise shovqin bosilmoqda; ma colère s’est apaisée jahldan tushdim, jahlim yumshadi; la tempête s’est apaisée bo‘ron bosildi. apanage nm boylik, mulk. aparté nm 1. th replika, qistirma (artistning boshqa artist gapirishidan oldin aytgan oxirgi so‘zi); 2. tanholikdagi suhbat; faire des apartés tanho suhbatlashmoq; boshqalardan ajralib yakka suhbatlashmoq; en aparté maxfiy, yashirincha; il me l’a dit en aparté uni menga yashirincha aytdi. apathie
nf hech narsaga qiziqtirmaydigan, hafsalasi o‘lik holat, ruhsizlik kayfiyati; loqaydlik, beparvolik; e’ tiborsizlik. apathique adj hech narsaga qiziqmaydigan, lanj, sust; hafsalasi, havasi, ishtiyoqi yo‘q, loqayd; une personne apathique lanj, sust, bo‘shashgan kishi.
apatride I. n fuqarolik huquqlaridan mahrum bo‘lgan kishi; II. adj fuqarolik huquqlaridan, vatanidan mahrum. apercevoir I. vt ko‘rmoq, ko‘rib qolmoq; payqamoq, aniqlamoq; apercevoir qqn dans la rue birovni ko‘chada ko‘rib qolmoq; j’ai aperçu une erreur dans votre calcul sizning hisobingizda xato borligini aniqladim, payqab qoldim; II. s’apercevoir vpr 1. o‘zini ko‘rmoq; s’apercevoir dans la glace oynada o‘zini ko‘rmoq; 2. ko‘rinmoq, ko‘zga tashlanmoq; notre maison s’aperçoit de loin uyimiz uzoqdan ko‘rinib turibdi; 3. bir-birini ko‘rmoq, ko‘rib qolmoq, payqab qolmoq; nous nous sommes aperçus de loin biz bir-birimizni uzoqdan ko‘rdik; 4. s’apercevoir de ko‘rmoq, payqamoq, fahmlamoq; je m’aperçus de son trouble men uning bezovtaligini ko‘rmoqdaman. aperçu nm 1. obzor (umumlashtiruvchi qisqa ma’ lumot); 2. fikr, tushuncha. apéritif, ive I. nm aperitiv (ishtahani ochish uchun ovqatdan avval ichiladigan kuchsiz spirtli ichimlik); II. adj ishtahani ochuvchi; boisson apéritive ishtahani ochuvchi ichimliklar. apesanteur nf vaznsizlik holati. à-peu-près ou à
peu
près nm taxminiylik, taqribiylik, chama; burmuncha yaqinlik (haqiqatga); vous faites vos calculs sur des à-peu-près siz hisobingizni taqribiy bajaryapsiz. apeurer
vt qo‘rqitmoq (odatda o‘tgan zamon sifatdoshi formasi ishlati ladi); un animal apeuré qo‘rqib ketgan hayvon; des regards apeurés qo‘rquv to‘la qarash, nigoh. aphasie
nf méd afaziya, so‘zlash yoki tushunish qobiliyatini yo‘qotish. aphasique I. adj so‘zlash qobiliyatini yo‘qotgan; II. n so‘zlash qobiliyatini yo‘qotgan kishi. aphérèse nf ling afereza (so‘z boshida biror fonema yoki fonemalar guruhining tushib qolishi, capitaine so‘zi o‘rniga pitaine deb aytilish). aphone
adj ovozi yo‘q, ovozi bo‘g‘iq. aphorisme nm aforizm, hikmatli so‘z, ibora. aphrodisiaque I. adj jinsiy maylni, shahvatni qo‘zg‘atadigan; II. nm shahvatni, jinsiy maylni qo‘zg‘atadigan vositalar. aphte nm afta, tersak (og‘izning shilliq pardasida paydo bo‘ladigan dumaloq og‘ritadigan yara). aphteux, euse adj aftaga oid; la fièvre aphteuse oqsil, oqsim kasalligi. apiculteur nm asalarichi. apiculture nf asalarichilik. apitoiement nf rahm, shafqat; rahmdillik; ko‘ngilchanlik; achinish. Download 18.64 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling