Иоганн Себастьян Бах

3.O’zbek xalq cholg’u asboblari orkestri uchun yaratilgan asarlar. Turli-hil janr belgilari – rapsodiya, poema, sonatani biriktirgan uvertyura erkin shaklda yozilgan. Talqin qilingan rus maktabi an’analari variatsion printsipdagi rivojning katta roli bor. Etakchi mavzu sifatida o’zbek va tojik qo’shiqlaridan foydalanilgan. Ohanglar uslubini buzishdan cho’chigan R.Glier garmoniyani tejashni xilma-xil, fakturali usullar – bas va o’rta tovushlarni kontrast va imitatsion polifoniya elementlari bilan kuylashtirish vositalaridan ehtiyotkorlik bilan foydalanadi. Nurli va quvnoq his-tuyg’u yig’ish chizig’i bo’ylab rivojlanayotgan yorqin ifodali xalq mavzusi, kuch va quvvati mavj urgan obrazlarni qiyoslashga asoslangan R.Glierning “Farg’ona bayrami” uvertyurasi o’sha yillar ijtimoiy hayotining odatiy belgilarini aks ettirdi.
Xalq kuylaridan foydalanish evaziga vujudga keladigan milliy kolorit izlari va xalq cholg’u musiqasining xarakterli elementlarini tatbiq etish, trombon va tubaning karnaylarga taqlididagi sadosi: doira va nog’oraning urma sozlardagi usullari R.Glier partiturasiga alohida yangilik hamda o’ziga xos bo’yoqdorlik baxsh etdi.
Ko’rilayotgan davrning oxiriga kelib, “ 1933-41” O’zbekiston san’ati teatr va simfonik musiqa janrlaridagi katta ijodiy yutuqlar bilan boyidi. S. Vasilenko va M.Ashrafiy, R.Glier, T.Sodiqov operalari, V.Uspenskiy, A.Kozlovskiy, G.Mushelning simfonik asarlari zamonaviy professional san’atning yirik shakllarini yaratishda, o’zbek xalq musiqa san’ati xazinasiga murojaat qilishning istiqbolidan darak berardi.


Mavzu 12. MUSIQIY SAHNAVIY JANRLAR.
Reja:

1. XX asrda opera, musiqali drama janrlarining rivojlanishi.

2. XX asrda balet janrlarining rivojlanishi.
Adabiyotlar:
1. O’zbek musiqasi tarixi. Tuzuvchi T.E. Solomonova T.”O’qituvchi” 1981.y.
2. Axmad Odilov.”O’zbek xalq cholg’ularida ijrochilik tarixi” T. ”O’qituvchi” 1995 y.
3. Yu. Rajabiy “Musiqa merosimizga bir nazar” T. 1970.
4. X. Xamidov “Avesto fayzlari” T.2001 y.
5. “O’zbekiston tarixi” T.1994 y.