Ipakchilik va tutchilik

3-jadval
Shimoliy va sharqiy tumanlarga tavsiya etilgan duragay navlar va
duragaylari

Duragaylar	Bargning shakliga qarab taqsimlanishi,%			Navlarning sovuq urgan qismi,%	1 ga yerdan olinadigan barg hosili
	Butov bargli	Aralash bargli	Qirquv bargli		Sentner	nazoratga nisbatan
SANIISh 15xPionerskiy Xasak navi (qiyoslovchi)	100,00 50,00	- 19,12	- 30,83	5,95 7,18	76,00 50,5	150,5 100,0

Ushbu jadvaldagi ma’lumotlardan ko‘rinib turibdiki, onalik daraxt erkin, yorug‘lik yaxshi tushadigan qilib ekilganda meva berishi ham yaxshilanar ekan.

O‘rta Osiyoning janubiy hamda yumshoq iqlimli xududlarida yangi tashkil qilinadigan tutzorlar 8x8 m, shimoliy zonada 6x6 sxemada joylashtirilmoqda. Bunda onalik daraxtlar miqdori 75% ni, otalik daraxtlar 25% ni tashkil qiladi. Otalik-onalik daraxtlarni urug‘chilik tutzorda bunday joylanishi daraxtlarning yaxshi o‘sishini va erkak guli changining tutzor bo‘ylab bir xilda tavsimlanishini ta’minlaydi.
Yangi tashkil etilgan urug‘lik tutzorlar eski tabiiy tutlardan kamida 1 km nariga ekilishi kerak. Agar tutzorlar atrofida 1-2 km masofada Xasak tutlari bo‘lsa, ularni shu tutzorlardagi erkak daraxtlarining navi bilan qalamcha payvand qilish yoki har yili yozgi-kuzgi qurt boqish davrida kesib olish lozim. Undan tashvari tutzor chegarasiga, shu tutzorlarad bor onalik tutlardan ekilsa, tutzorni mo‘l chang bilan ta’minlaydi hamda tutzorga tashqaridan shamol yordamida keltiriladigan boshqa tut navlari changlaridan saqlaydi.