I(q-q). indd

Sali’sti’rmali’ i’g’alli’q, %
10-keste
V bap. Zatti’n’ agregat hali’ni’n’ wo’zgeriwi

---

76
Suw puwi’ toyi’natug’i’n temperatura 
shi’q noqati’ dep ataladi’. 
Temperatura 0°C dan to’men bolg’an waqi’t-
larda kondensaciyalang’an suw puwlari’ muz 
bo’lekshelerin payda yetip, jerge qi’raw boli’p 
tu’sedi.
Okean ha’m qurg’aqli’qlardan ko’terilgen 
puwlardi’n’ u’lken bo’legi jerden bir neshe 
kilometr biyiklikte ushi’p ju’redi. Bunday biyik-
likte temperatura jer betine qarag’anda biraz 
to’menlew boladi’. Bunday jag’dayda suw 
puwlari’ni’n’ toyi’ni’wi an’sat boladi’. I’g’alli’q 
joqari’ bolg’anda ha’m temperatura ja’nede
pa’seygende toyi’ng’an puwlar kondensaciyalani’p, 
mayda suw bo’lekshelerin payda yetedi. Wolar 
bizge bult boli’p ko’rinedi. Aq bulttag’i’ suw 
bo’lekshelerini’n’ diametri 001 mm a’tirapi’nda 
boladi’. Bulttag’i’ suw bo’leksheleri irilew 
(~0,01 mm) bolsa, wolar bizge qaralaw boli’p 
ko’rinedi. Temperatura ja’nede to’menlegende 
suw bo’leksheleri birlesip, 0,2–3 mm dia-
metrli suw tamshi’lari’na aylani’p baradi’. Wo’zinin’ awi’rli’g’i’n 
tuta almag’an suw tamshi’lari’ jerge jawi’n boli’p tu’se baslaydi’ 
(44-su’wret).
Bulttag’i’ temperatura suwi’p ketkende suw puwlari’ muz bo’lekshe-
lerin payda yetip kondensaciyalanadi’. Muz bo’leksheleri bir-biri menen 
birlesip, qar ushqi’nlari’n payda yetedi ha’m solay yetip qar jawadi’ 
(45-su’wret).
To’men temperaturali’ bultta payda bolg’an muz bo’leksheleri hawa 
ag’imlari’ni’n’ ta’sirinde bir neshshe ma’rte joqari’g’a’ paske qozg’ali’w’i’ 
mu’mkin. Bunda muz bo’lekshelerinin’ ha’r ko’terilgeninde wolardi’ muz 
perdesi qaplaydi’. Ha’r bir ko’terilip tu’skende muz bo’leksheleri iri boli’p 
baradi’ ha’m sel payda boladi’.
Hawa-rayi’
Hawani’n’ temperaturasi’, i’g’alli’g’i’, basi’mi’, samal, bultli’g’i’, 
jawi’n-shashi’nlar, duman, shi’q, qi’raw si’yaqli’ atmosferadag’i’ qubi’li’slar 
hawani’n’ hali’n du’zedi.
44-su’wret
45-su’wret