Iqtisod moliya
Download 1.81 Mb. Pdf ko'rish
|
Toshkent moliya instituti d. Tojiboeva iqtisodiyot (1)
- Bu sahifa navigatsiya:
- Ish haqi — bu mehnat bozoridagi ish kuchiga talab va taklifning muvozanat bahosidir.
|
Daromad effekti esa o’rinbosish effektiga qarama-qarshi, u ishlovchining moddiy
jihatdan etarli darajada ta’minlanishi bilan bog’liq. Agar moddiy jihatdan ta’minlanganlik darajasi ishlovchini qoniqtirsa, uning bo’sh vaqtga munosabati o’zgaradi. Uning uchun bo’sh vaqt hisobiga ishlab olinadigan daromadni yo’qotish vaqti emas, aksincha dam olish, hayot quvonchlaridan lazzatlanish, rohatlanish vaqti qiziqarli. Ayniqsa, insonga hayot bir marta berilishi, bu dunyo o’tar dunyo ekanligini hisobga olinsa. Shuning uchun u tovarlar va xizmatlarni ko’proq sotib olishgina emas, balki ko’proq bo’sh vaqtga ega bo’lishga intiladi. Bu esa mehnat taklifini kamaytiradi. Bunda egri chiziq A nuqtadan o’tgandan so’ng daromad effekti ustun darajada ifodalanadi. U ishlovchini qisqartirilgan ish kuni, qo’shimcha dam olish kunlari va o’z hisobiga ta’til olishga intilishini ko’rsatadi. Ish haqining ma’lum belgilangan darajasida qaysi bir effekt ustunlik qiladi, aytish qiyin, chunki u kishilarni ayni paytda nimani tanlashlariga bog’liq. Bulardan tashqari, taklifga mamlakatdagi ishga yaroqli aholining soni, uning bilimi, malakasi, kasbiy tayyorgarligi ham ta’sir qiladi. Umuman olganda, ish haqi va un-ga bog’liq ravishda taklifni o’zgarishini bir grafikda ko’rsatsak, u quyidagicha bo’ladi. E nuqtada talab va taklif egri chiziqlari kesishdi. Bu mehnat bozorida talab va taklif muvozanatiga erishilganini ko’rsatadi. Ana shu nuqtadan tashqarida muvozanat buziladi. Shu ish haqi miqdorida ishlashni xohlaganlar ish bilan ta’minlanadi. Shuning uchun E nuqtasi to’la bandlikni ko’rsatadi. Real ish haqi Mehnat taklifi Mehnat taklifi Daromad effektii O’rin bosish effekti Talab va taklif muvozanatidan kelib chiqib, ish haqiga ta’rif bersak, u shunday ifodalanadi. Ish haqi — bu mehnat bozoridagi ish kuchiga talab va taklifning muvozanat bahosidir. Mehnat bozoridagi raqobat tabiiy ish haqini tenglashtirishga ta’sir qiladi. Milliy miqyosda malaka, bilim jihatidan teng bo’lgan ma’lum kasbga deyarli bir xil mehnat haqi belgilanadi. Oddiy qilib aytganda, mehnat bozorida unga xos bo’lgan raqobat kurashi tufayli Download 1.81 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|