Iqtisodiy bilim asoslari
Download 7.33 Mb. Pdf ko'rish
|
iqtisodiy bilim asoslari 8 uzb
- Bu sahifa navigatsiya:
- Ishlab chiqarish
|
Ishlab chiqaruvchilar
— iqtisodiy ne’matlarni yaratuvchi korxonalar yoki shaxslar. Iste’molchilar — iqtisodiy ne’matlarni iste’mol qiluvchilar. Ishlab chiqaruvchilar, odatda, moddiy va nomoddiy ishlab chiqarish sohalariga bo‘linadi. Moddiy sohada moddiy ko‘rinishdagi mahsulotlar, tovarlar ishlab chiqariladi. Moddiy ishlab chiqarish sohasiga sanoatdagi zavod va fabrikalarni, qishloq xo‘jaligidagi fermer va dehqon xo‘jaliklarini misol qilib keltirish mumkin. Ishlab chiqarish — inson ehtiyojlarini qondirish maqsadida iqtisodiy ne’matlar yaratish jarayoni. Ishlab chiqarishning nomoddiy sohasida esa, asosan, turli ko‘rinishdagi xizmatlar ko‘rsatiladi. Bular jumlasiga ta’lim, sog‘liqni saqlash, yo‘l http:eduportal.uz 22 xavfsizligi, mudofaa, davlat boshqaruvi, mada- niyat kabi sohalar kiradi. Xizmatlarning moddiy ko‘rinishdagi mah- sulotlardan farqi, ularni moddiy narsalarni jamg‘argan kabi omborda jamg‘arib bo‘lmaydi. Xizmatlar ishlab chiqarish jarayonining o‘zidayoq iste’mol qilinadi, ya’ni ulardan foydalaniladi. Ma’lumki, biror mahsulotni ishlab chiqarish uchun resurslar kerak bo‘ladi. Ishlab chiqarishga jalb qilingan resurslar faqat manba, zaxira sifatida emas, balki uni harakatga keltiruvchi, unga ta’sir etuvchi omil sifatida ham qaraladi. Shu sababli, ishlab chiqarishga jalb etilgan resurslar boshqacha — ishlab chiqarish omillari deb ham ataladi. Ular, odatda, tabiiy, kapital va ishchi kuchi omillariga bo‘linadi. Tabiiy omillarga ishlab chiqarishda foydalaniladigan barcha tabiiy resurslar kiradi. Kapital omillar deb ishlab chiqarish jarayoniga jalb etiladigan kapital resurslarga aytiladi. Iqtisodchilar ularni boshqacha — ishlab chiqarish vositalari, deb ham ataydilar. Ularga bino va inshootlar, asbob-uskuna va mashina-mexanizmlar, turli-tuman dastgohlar va jihozlar, xom ashyolar va boshqa son-sanoqsiz turdagi narsalar kiradi. Ishchi kuchi omillari deganda, ishlab chiqarish jarayoniga jalb qilinadigan mehnat resurslari tushuniladi. Ishlab chiqarish Iqtisodiy ne’mat Tabiiy resurs Kapital Ishchi kuchi Tadbirkorlik Download 7.33 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|