Iqtisodiy bilim asoslari

Tadbirkorlik layoqati 
— odamlarning iqtisodiy qarorlar qabul qilishi 
bilan bog‘liq tovarlar va xizmatlar ishlab chiqa rish layoqati.
http:eduportal.uz

---

24
Yuqoridagi chizmada muzqaymoq ishlab chiqarish uchun zarur
resurslar, ularning kelib chiqishi, qaerda tayyorlanishi qisman keltiril-
gan. Muzqaymoq ishlab chiqarishda yana qanday resurslar jalb etilishi,
ularning qaerdan keltirilishini aniqlab sxemani to‘ldiring (lozim bo‘lsa,
yana qo‘shimcha kataklar chizing).
Muzqaymoq ishlab chiqarishda o‘nlab odam ishtirok etadi va ularning 
har biri o‘ziga tegishli bo‘lgan bitta turdagi vazifani bajaradi. 
1. Ishning bunday taqsimlanishining qanday afzalligi bor?
2. Bu jarayonga siz qanday o‘zgartirish kiritgan bo‘lar edingiz?
5- MAVZU
MEHNAT TAQSIMOTI VA IXTISOSLASHUV
Ishlab chiqarish jarayoni resurslarning o‘zaro birikishi natijasida 
vujudga keladi. Resurslarning muayyan miqdoridan ishlab chiqarilgan 
mahsulot miqdori ushbu resursning mahsuldorligi deb ataladi. Har bir 
korxonaning maqsadi kam resurs sarflab, ko‘p miqdorda mahsulot ishlab 
chiqarishdan, ya’ni mahsuldorlikni oshirishdan iborat bo‘ladi. Chunki 
ishlab chiqarilayotgan mahsulot hajmi nafaqat qancha ishchi ishlayot-
ganiga, balki qanday ishlayotganiga ham bog‘liq bo‘ladi. Bu ko‘rsatkich 
mehnat unumdorligi yordamida aniqlanadi.
Mehnat unumdorligi deb vaqt birligi ichida bir birlik resursdan foy-
dalanib ishlab chiqarilgan tovar va xizmat miqdoriga aytiladi. Ya’ni,
U=Q:T
bu yerda Q ishlab chiqarilgan mahsulot miqdori, T–shu mahsulotni 
ishlab chiqarishga sarflangan vaqt, U–mehnat unumdorligi.
Quyidagi omillar mehnat unumdorligining oshishiga sezilarli ta’sir 
ko‘rsatadi:
uskuna
kompyuter
AQSH
el. energiya
qahva
shokolad
Muzqaymoq
Xorazm
shakar
sut