Iqtisodiy bilim asoslari

Marketingda blokcheyn texnologiyasini qo‘llash.
Blokcheyn – bu turli ma’lumotlarning ulkan bazasi (ombori) 
bo‘lib, bu ma’lumotlar alohida “bloklar”da joylashtiriladi va umumiy 
zanjirga bog‘lanadi. Bularning barchasi kompyuterlar va internet 
tizimi orqali amalga oshiriladi. Blokcheynda kiritilgan ma’lumotning 
o‘chirib tashlanishi, o‘zgartirilishiga yo‘l qo‘yilmaydi. Bu texnologiya 
mahsulotning o‘zini bevosita iste’molchiga namoyish qilish va shu yo‘l 
bilan shu mahsulotni o‘tkazishga harakat qilinadi. PUSH marketingga eng 
sodda misol qilib do‘kon vitrinasida tovarlarni tizib qo‘yish, tovarlarga 
chegirmalar taqdim qilish kabi amallarni keltirish mumkin. 
http:eduportal.uz

---

44
1. Marketing tushunchasining ma’nosini ayting.
2. Marketing faoliyatidan ko‘zlangan asosiy maqsadlarni sanang.
3. Marketing tadqiqotlari bosqichlarini sanang.
4. Tovarni reklama qilishdan ko‘zlangan asosiy maqsadlarni sanang.
5. Reklamaning afzallik va kamchiliklarini aytib bering. 
6. Zamonaviy axborot texnologiyalarining rivojlanib borishi marketing 
tizimiga qanday ta’sir qilmoqda?
7. Tovarni sotish yo‘llari haqida nimalarni bilasiz?
8. Bozorda o‘rnashish deganda nimani tushunasiz?
9. Ulgurji va chakana savdo tashkilotlari haqida nimalar bilasiz?
BILIMINGIZNI SINAB KO‘RING!
Buni yodda tuting!
• 
Marketing iste’molchilar ehtiyojlarini aniqlash va qondirish 
tadbirlarini tashkil qilish bo‘yicha faoliyatdir.
• 
Marketing faoliyati bilan maxsus bilimga ega marketologlar 
shug‘ullanadi.
• 
Marketing tadqiqoti mahsulotni o‘rganish, narxlash, reklama qilish 
va bozorda o‘rnashish bosqichlarini o‘z ichiga oladi.
ma’lumot almashinishini, masalan, biror bir tovarning sotilishini, 
unga pul o‘tkazilishini tez, aniq va shaffof amalga oshirilishini 
ta’minlaydi. Shuning uchun ham zamonaviy marketingda blokcheyn 
texnologiyasini qo‘llash kengayib bormoqda.
2018- yil 2- oktabr kuni mamlakatimizda ilk bor “Raqamli 
ishonch” jamg‘armasi va Rossiyaning Blockchain Industrial Allianse 
kompaniyasi bilan hamkorlikda dori vositalari, tibbiy buyumlar va 
tibbiy texnika mahsulotlari bazasida blokcheyn texnologiyasi joriy 
qilindi. Bu ma’lumotlar bilan barcha mutaxassislar, shifokorlar, tovar 
yetkazib beruvchilar va bemorlar tanishishlari va foydalanishlari 
mumkin. Keyinchalik blokcheyn platformasida tovarning to‘liq hayot 
davri aks etishi nazarda tutilgan.
Bu zamonaviy texnologiyaning muhimligini e’tiborga olib, 
mamlakatimizda mintaqadagi birinchi blokcheyn-akademiyasini 
tashkil qilish bo‘yicha Respublika oliy biznes maktabi va KOREA 
GROUP kompaniyasi o‘rtasida memorandum imzolandi. 
http:eduportal.uz

---

45
Dastlabki paytlarda odamlarning bunday faoliyati natijasida tabiatdagi 
muvozanatning buzilishi, unga yetkazilgan ziyonni qoplashga, o‘rnini 
qaytadan tiklashga muvaffaq bo‘lgan.
Keyingi yuz yilliklarga kelib jahonda iqtisodiyot sohasi rivojlanib, 
insoniyatning tabiatdagi jarayonlarga aralashuvi, tabiiy resurslardan 
foydalanish miqyosi mislsiz darajaga borib yetdi va tabiat o‘zini o‘zi 
tiklay olmay qoldi. Chunki ishlab chiqarish texnologiyalari rivojlandi, 
takomillashdi, lekin tabiatga zaharli gazlar, oqava suvlar, chiqindilarni 
ulkan hajmlarda chiqarib tashlash to‘la nazorat qilinmadi.
Ekologiya insoniyatning uni o‘rab turgan tashqi muhit bilan o‘zaro 
munosabatlari haqidagi fandir. U tabiatdagi resurslardan tejab-tergab 
oqilona foydalanish, ularni avaylab-asrash, qayta tiklash muammolarini 
o‘rganadi. Ma’lumki, insoniyatning ehtiyojlari cheksiz bo‘lib, odamlar 
ularni qondirish jarayonida tabiiy resurslardan foydalanadilar. Dastlab, 
odamlarni tabiatning o‘zi boqqan bo‘lsa, keyinchalik ehtiyojlarning