Iqtisodiy bilim asoslari

Menejment
 — biror ko‘zlangan maqsadga erishish usullari, 
shakllari, vositalari va boshqarish tamoyillarini o‘rganadigan fan.
Menejer
— maxsus boshqaruv ilmini egallagan ish yurituvchi 
yoki boshqaruvchi.
http:eduportal.uz

---

39
Avtokratik, ya’ni yakka hokimlik uslubi. Bunda rahbar o‘zgalar fikrini 
so‘rab o‘tirmaydi, balki buyruq berib, uning bajarilishini nazorat qiladi. 
Bunday uslubda firmaning jamoasi markazlashgan bo‘ladi, xodimlar 
orasida esa aloqalar deyarli bo‘lmaydi.
Byurokratik (qog‘ozbozlik) uslubi. Bu uslub ham yuqoridagi uslubning 
bir ko‘rinishi bo‘lib, firma faoliyati "tepadan tushirilgan" buyruqlar, yo‘l-
yo‘riqlar va rasmiy qog‘ozlar asosida boshqariladi. Bunday korxonada 
tashabbuskorlikka emas, qog‘oz hujjatlarga ko‘proq e’tibor beriladi.
Demokratik uslub. Bunda jamoaning barcha a’zolari qaror qabul 
qilish jarayonida ishtirok etadi. Jamoa har bir a’zosining fikri inobatga 
olinib, ular umumiy ishga qandaydir hissa qo‘shayotganligidan qoniqadi. 
Bunday jamoalarda, odatda, odamlar o‘z ishlariga sadoqatli bo‘ladi. 
Rahbarning asosiy vazifasi jamoa a’zolarini tashabbuskorlikka yo‘nal-
tirishdan iborat bo‘lib qoladi.
8.1- chizma
Do‘kon egasi
Yollangan xodim
Bo‘lim 
boshlig‘i
(menejer)
Bo‘lim 
boshlig‘i
(menejer)
Super-
market 
bosh 
menejeri
Yollangan xodim
Yollangan xodim
Yollangan xodim
Yollangan xodim
8.2- chizma
1. Menejment deganda nimani tushunasiz?
2. Menejerlar qanday kasb egalari? Ularning faoliyati haqida gapirib 
bering.
3. Sizga maktabda “Navro‘z” bayramini o‘tkazish topshirildi. Siz ishni 
nimadan boshlab, nima bilan tugatgan bo‘lar edingiz? 
4. Boshqarishning asosiy qoidalaridan biri — “Maqsad — harakat 
yo‘nalishini aniqlaydi” degan qoidani qanday tushunasiz? Boshqaruvda 
nega maqsadlar shu darajada zarur?
5. Maktab boshqaruvining tuzilmasini chizing va sharhlang.
6. Har bir boshqaruv uslublarining afzallik va kamchilik tomonlarini 
ayting.
7. Harbiy qismni boshqarish uchun qaysi usulni tanlagan bo‘lar edingiz? 
Nega?