Iqtisodiy faoliyat va uning turlari

Ishlab chiqarish.

Iqtisodiy faoliyat ishlab

chiqarishdan boshlanadi. Bu

jarayondan ishlab chiqarish

omillari o’zaro birikib,

insonlarning turli-tuman

ehtiyojlarini qondiradigan

ne’matlar yaratiladi.

Iqtisodchilar ishlab chiqarishda uch marta yirik inqilob yuz bergan va u muvofiq tarzda

iqtisodiy taraqqiyotda uch marta yangi davrni boshlab berganini e’tirof etadilar. Bunda o’ziga

xos boshlang’ich nuqta rivojlangan industrial (sanoat) ishlab chiqarishning vujudga kelishi bo’lib

u markaziy o’rinni egallaydi, undan so’ng: industrial ishlab chiqarishga qadar bo’lgan davr, ya’ni

toindustrial va postindustrial (lotincha post - keyin) davrlarga bo’linadi.

Ishlab chiqarishning industrial rivojlanishga qadar bo’lgan (toindustrial) bosqichi

quyidagi xususiyatlarga ega:

— iqtisodiyotning dastlabki sferasi — qishloq xo’jaligi ustun bo’ladi;

— aholi asosan dehqonchilik va chorvachilik bilan band;

— asosan qo’l mehnatiga tayanadi;

— mehnat taqsimoti nihoyatda past, natural xo’jalik yuritishga asoslanadi;

— aholi ehtiyojlari turg’un holatda bo’lgan ishlab chiqarishga xos.

Ishlab chiqarishning bu bosqichi hozir ham ayrim Afrika mamlakatlari (Mali, Gvineya)

ga xos bo’lib, qishloq xo’jaligida band bo’lganlar mehnat unumi 2 kishini boqishga etadi.

Er shari aholisining ko’payishi, ehtiyojlarning o’sishi, ularni qondirish yo’llarini

qidirishga majbur qildi. Bu oxir-oqibat sanoat to’ntarishiga olib keldiki, u Angliyada XVIII

asrning 60-yillarida boshlanib, AQShda XIX asrning 50—60- yillarida yakunlandi. Qo’l mehnati

mashinalar zimmasiga yuklatildi.