Iqtisodiyot” fakulteti “innovatsion iqtisodiyot” kafedrasi

1.2. Pul oqimi tahlilining vazifalari va bosqichlari.

Pul oqimlarini tahlil qilishning asosiy vazifasi pul mablag‘larining etishmasligi (ortiqchaligi) sabablarini aniqlash, ularning kelib tushish manbalarini va foydalanish yo‘nalishlarini aniqlashdan iborat.

Pul oqimlarini tahlil qilish natijalariga ko‘ra quyidagi masalalar bo‘yicha xulosalar chiqarish mumkin:
1) mablag‘lar qanday hajmda va qanday manbalardan olinganligi va ularni sarflashning asosiy yo‘nalishlari qanday;
2) kompaniya o‘zining joriy faoliyati davomida naqd pul tushumlarining to‘lovlardan oshib ketishini ta'minlay oladimi va bunday ortiqchalik qanchalik barqaror;
3) kompaniya joriy majburiyatlarini to‘lashga qodirmi;
4) korxona olgan foyda uning hozirgi pulga bo‘lgan ehtiyojini qondirish uchun yetarlimi;
5) jamiyatning o‘z mablag‘lari investitsiya faoliyatini amalga oshirish uchun yetarlimi;
6) olingan foyda miqdori va mablag‘lar miqdori o‘rtasidagi farq nima bilan izohlanadi.
Korxonaning pul oqimlari turlarini tahlil qilish ularni alohida turlar bo‘yicha aniqlashni va ko‘rib chiqilayotgan davrdagi muayyan turdagi pul oqimlarining umumiy hajmini aniqlashni o‘z ichiga oladi.
Pul oqimlari hajmini tahlil qilish korxona tomonidan ishlab chiqarilgan pul oqimlari hajmini tavsiflovchi asosiy ko‘rsatkichlar tizimini o‘z ichiga oladi:
- olingan mablag‘lar hajmi;
- sarflangan pul miqdori;
- ko‘rib chiqilayotgan davr boshi va oxiridagi naqd pul qoldiqlari hajmi;
- sof pul oqimi hajmi;
- ko‘rib chiqilayotgan davrning alohida intervallari uchun ma'lum turdagi pul oqimlarining umumiy hajmini taqsimlash. Bunday intervallarning soni va davomiyligi pul oqimlarini tahlil qilish yoki rejalashtirishning aniq vazifalari bilan belgilanadi;
- kompaniyaning pul oqimlarini shakllantirishga ta'sir qiluvchi ichki va tashqi omillarni baholash.
Eng muhim ko‘rsatkich - asosiy faoliyatdan tushgan pul oqimi miqdori. Qabul qilingan mablag‘lar miqdori hech bo‘lmaganda mahsulot ishlab chiqarish va sotish bilan bog‘liq barcha xarajatlarni qoplash uchun etarli bo‘lishi kerak.
Kompaniyaning o‘tgan davrdagi pul oqimlarini tahlil qilishning asosiy maqsadi pul mablag‘larini shakllantirishning etarlilik darajasini, ulardan foydalanish samaradorligini, shuningdek, kompaniyaning ijobiy va salbiy pul oqimlari balansini baholashdan iborat. hajm va vaqt. Pul oqimlarini tahlil qilish umuman korxona bo‘yicha, uning iqtisodiy faoliyatining asosiy turlari nuqtai nazaridan, alohida tarkibiy bo‘linmalar (mas'uliyat markazlari) uchun amalga oshiriladi.