Iqtisodiyot va pedagogika universiteti nodavlat ta’lim muassasasi ekonometrikaga kirish fanidan

Tavsiya etiladigan adabiyotlar
Shodiyev T.SH. va boshqalar. Ekonometrika. –T.: TDIU, 2007. 24-34 bet.
Kremer N.SH. Ekonometrika: Uchebnik. – M.: YUNITI-DANA, 2008. 27-44 str.
Yeliseyeva. I.I., Kurisheva S.V. i dr. Ekonometrika: Uchebnik. –M.: Finansi i statistika, 2007. 30-37 str.
Ishnazarov A.I., Nurullayeva Sh.T., Mo‘minova M.A. “Ekonometrika” o‘quv fani bo‘yicha ta’lim texnologiyasi. “Iqtisodiy ta’limda o‘qitish texnologiyasi” seriyasidan. –T.: TDIU, 2006. 34-58 bet.
Nazorat savollari.
1. Iqtisodiy ko‘rsatkichlarni qanday shakllarda namoyon etish mumkin?
2. Iqtisodiy ma’lumotlarni qayta ishlashning qanday usullarini bilasiz?
3. Talab va taklif modelida qaysi o‘zgaruvchi bog‘liq va qaysi o‘zgaruvchi bog‘liq emas?
4. Ekonometrik modellarni tuzishda qanday talablar qo‘yiladi?
5. Omillar o‘lchov birligini tanlashda qanday muammolarga duch kelinadi?
6. Ekonometrik modellarning qanday shakllari mavjud?
7.Ekonometrik modellarda uch va undan ortiq omillar qanasha oladimi?
8. Vaqtli qatorlar deganda nimani tushunasiz?
9. To‘g‘ri chiziq tenglamasining iqtisodiy mohiyatini tushuntirib bering.
10. Qaysi hollarda chiziqsiz modellar tuziladi?
2- Labaratoriya ishi. Ekonometrikada ehtimollar nazariyasi va matematik statistikaning asosiy tushunchalari


1.Ehtimollar nazariyasi va matematik statistikaning asosiy tushunchalari.
2. To‘plamlar va ularning xossalari.
3. Tasodifiy miqdorlar va ularning xarakteristikalarini hisoblash.

Bosh to‘plam deb tanlanma ajratilgan obyektlar to‘plamiga aytiladi.

Bosh to‘plam ko‘pincha chekli sondagi elementlarni o‘z ichiga oladi. Ammo bu son ancha katta bo‘lsa, u holda hisoblashlarni soddalashtirish yoki nazariy xulosalarni ixchamlash maqsadini ko‘zda tutib, ba’zan bosh to‘plam cheksiz ko‘p sondagi obyektlardan iborat deb faraz qilinadi. Bunday yo‘l qo‘yish shu bilan oqlanadaki bosh to‘plam hajmini orttirish tanlanma ma’lumotlarini ishlab chiqish natijalariga amalda ta’sir etmaydi.
To‘plam birligi - kuzatish talab etiladigan element.
Belgi - to‘plam birligining belgilar turlari:
sonli;son bilan ifodalab bo‘lmaydigan.
Arifmetik o‘rtacha:
. (8)
Variatsiya - belgining o‘zgarishidir.
Variant - o‘zgaruvchi belgining konkret ifodasi. Variantlar lotin harflarida belgilanadi. Masalan:
(9)
O‘zgaruvchi belgining miqdorlari majmuasi variatsion qator deb ataladi.
Agar variantlarni ko‘payish yoki kamayish bo‘yicha joylashtirsak, tartibli variatsion qatorni tuzamiz.
Chastota (m) - absolyut miqdor bo‘lib, har variantning to‘plamda necha bor uchrashuvini ko‘rsatadi.
Chastotaning nisbiy ko‘rinishi chastota ulushi deb ataladi.
(10)

Tanlanmaning statistik taqsimoti deb variantalar va ularga mos chastotalar yoki nisbiy chastotalar ro‘yxatiga aytiladi.
Variatsiya chegarasi (Р) - variatsion qatorning ekstremal qiymatlari farqiga aytiladi.
. (11)
O‘rtacha chiziqli farq :
(torttirilmagan),
(torttirilgan).
Дисперсия - variantlarning arifmetik o‘rtachadan farqlarining o‘rtacha kvadrati.
(torttirilmagan),
(torttirilgan).