Қишлоқ хўжалик экинлари етиштиришда инновацион технологиялар

Ўгитлаш. Янги токзорлар барпо этишдан олдин тупроқ унумдорлигини кўп микдорда органик 
ўғитлар (40 т/га гача) солиш ва қўшимча равишда тегишли дозаларда минерал ўғитлар солиб, бир ва 
икки йил давомида чопиқ қилинадиган экинлар етиштириш йўли билан яхшилаш талаб этилади.
Яхши текисланган органик моддалар билан бойитилган, кўп йиллик бегона ўтлардан тозаланган 
майдонларда ток ўтказишдан 2-3 ой олдин ер чуқур ҳайдалади.
Ток ўстириш учун суғориладигвн ерларни ўзлаштиришда чуқур ҳайдашдан олдин минерал 
ўғитларнинг асосий дозасини (120 кг/га азот, 90-фосфор ва 45 кг/га капий) органик ўғитлар {5 дан 20 
т/га гача) билан қўшиб солиш мумкин.
Узумдан мўл ҳосил олинадиган токзорларда хар уч ва тўрт йилда 20-40 т/га дозада органик ўғитлар 
солиб туриш зарур. Бунда ўғит ток туплари қишга кўмилгандан кейин ерни 25-35 см чуқурликда 
ҳайдаб гўнг солинади. Органик ва минерал ўғитларни чуқур ковлагич билан қазиладиган 60x60 см ли 
чуқурларга солиш жуда самаралидир, бунда ҳар бир чуқурга 20-30 кг дан ўғит солинади.
Суғориладиган бўз тупроқларда ўстириладиган ҳосилдорлиги 200-250 ц/га токзорларда 
минерал ўғитларнинг асосий дозаси 120 кг/га азот, 90-фосфор ва 45 кг/га калий (таъсир этувчи 
модда)ни ташкил этади.
Токларни совуқдан сақлаш. Республикамизнинг марказий минтақаларида айрим йиллари 
қишда ҳаво қарорати минус 25-300С гача пасаяди, бу токни қишда кўмишни талаб этади.
Қишки запас сув бериш ҳам совуқнинг зарарли таъсирини сусайтиради. Ёзда солинган фосфорли 
ва калийли ўғитлар токнинг совуққа бардошлилигини оширишга ёрдам беради.
Ток учун хавфли кузги совуқлар ноябрнинг бошида тушади, шунинг учун токни кўмиш ишлари бу 
ерларда 1-ноябрда, қолган туманларда 10 ноябргача тугатилиши керак.
Ҳосилни йиғиштириш, ташиш. Ҳосилни йиғиштириб олиш вақти унинг пишганлиги ёки маълум 
бир маҳсулот ишлаб чиқаришда узумнинг қандлилиги ва кислоталилиги, ҳар қандай мақсад учун 
яроқлилиги билан белгиланади. Кишмишбоп навлар қандлилиги 24-25%, майизбоп навлар 22-23% 
лигида узиб олинади.
Оқ мусаллас ишлаб чиқариш учун узум қандлилиги 17-18%, қизил мусаллас учун 18-20% лигида, 
хўраки навлар таркибида қанд миқдори 16-17% ва ундан юқорилигида йиғиштириб олинади.
Узумни ҳаво қуруқ вақтда узиш керак. Хўраки навлар танлаб, фақат пишган узум бошларигина 
узилади. Узилган узум бошлари яшикларга ёки сиғими 10-12 кг ли саватларга жойланади. Навларни 
аралаштириб юборишга йўл қўйилмайди.
Узумни қаторнинг ўртасидан бошлаб узиш ва қаторнинг икки томонидаги йўлга олиб чиқиш керак.
Узум қуритиш учун сиғими кўпи билан 20 кг ли яшикларга йиғилади ва қуритиш пунктига 
ташилади, у ерда сараланади ва яроқсизлари чиқарилади. Эзилган, яхши пишмаган йирик узум 
бошлари ғужумларга бўлинади ва кейинги жараёнга узатилади.