Қишлоқ хўжалик экинлари етиштиришда инновацион технологиялар

Экинларни парвариш қилиш. Баҳор ва кеч кузда экилган илдизмевалилар ёмғирдан кейин ҳосил 
бўлган қатқалоқдан қийналади. Қатқалоқнинг олдини олиш учун мулчалаш, яъни экилгандан кейин 

---

35
устига 1-1,5 см қалинликда чиринди, қипиқ, шоли тўпони сочиб чиқиш яхши самара беради. Бундан 
ташқари жилдиратиб суғориб қатқалоқ юмшатилади.
Илдизмеваларни парвариш қилишда бегона ўтларни йўқотиш ниҳоятда мураккаб ва сермеҳнат 
ишдир. Қатор ораларидаги бегона ўтлар ниҳоллар униб чиққандан сўнг культивация қилиш, ленталар 
ораларидаги эса ўтоқ қилиш йўли билан йўқотилади. Ўтоқ қилиш ягоналаш билан бирга қўшиб 
ўтказилади. Агар илдизмевали сабзавотлар сийрак экилган бўлса, 3-4 дона чинбарг чиқарганда бир 
маротаба, қалин экилганида эса икки маротаба ягона қилинади. Биринчи ягона қилинган вақтда 
қатордаги ўсимликлар оралиғида 2-3 см, иккинчи ягоналашда эса 5-7 см масофа қолдирилади. 
Лавлаги ва шолғом оралиғи 10-12 см, турп, дайконники эса 10-15 см қолдирилиши керак.
Кеч куз ва эрта баҳорда экилган сабзи ва лавлаги ўсув даврида 5-9 маротаба суғорилади.
Кечки илдизмевалилар ўсув даврида 6-12 маротаба суғорилади ва суғориш ҳосил йиғишдан 2-3 
ҳафта олдин тўхтатилади.
Ҳосилни йиғиш. Кеч кузда ва эрта баҳорда экилган илдизмевалилар ҳосили икки маротаба 
йиғилади, яъни сабзи диаметри 1,5-2 см, лавлагиники 3-3,5 см га етганда йириклари териб олиниб 
реализация қилинади, ҳосилнинг қолган қисми етилган вақтида ёппасига кавлаб олинади. Ёзда 
экилган ҳосили эса октябр- ноябр ойида йиғиштириб олинади.
Баргли кўкат сабзавотлар
Бу тур сабзавотларга салат, исмалоқ, кресс салат, укроп, кашнич, петрушка ва селдерейлар каби 
ўсимликлар киради.
Бу ўсимликлар истеъмолга ишлатиладиган кўк барглар бериш учун етиштирилади.
Кўкат сабзавотлардан петрушка ва сельдерей икки йиллик, қолганлари эса бир йилликдир. Улар 
совуққа чидамли бўлиб, ўсув даври қисқа ва истеъмол учун тезда барг поя беради.
Бу сабзавотлар ниҳоллари униб чиққандан сўнг салат 15-20, оқ бошли салат 60-70, исмалоқ 25-30, 
кашнич 30-40, баргли петрушка ва селдерей 60-80 кундан сўнг озиқ-овқатга ишлатишга яроқли бўлади.
Ўзбекистонда укропнинг Ўзбекистон-243, Ором салатнинг Йирик карамбошли, кўк 
шохселдерейнинг – Сербарг, петрушканинг – Нилуфар Сахарная навлари экилади. 
Баргли кўкатлар асосан уч муддатда экилади:қиш бошланиши олдидан декабрда, бу муддатда 
экилган сабзавотлар эрта баҳорда униб чиқади, эрта баҳорда феврал-март ойида ва кузда – сентябрда. 
Улар уч-тўрт қаторли лентасимон ёки сочма усулда экилади. Лентадаги лентачалар ораси 10 см бўлиб, 
ленталар кенглиги 20-30 см бўлади.
Кўкатлар уруғидан гектарига салатдан, исмалоқдан – 40, кресс салатдан – 8, кашничдан – 12-16, 
укропдан – 20-25, петрушкадан – 8, сельдерейдан – 1,5-2 кг дан экилади. Сельдерей, петрушка, салат уруғи 
0,5-1 см, қолганлариники эса 2-3 см чуқурлигига экилади ва эгат усти чириган гўнг билан мульчаланади.
Кўкат баргли сабзавотлар ўсув даврида 2-3 маротаба суғорилади ва бегона ўтлардан тозаланади. 
Улар экилган майдонда гербицид ва заҳарли моддалардан фойдаланиш қатъиян маън этилади.
Ҳосили, баргларининг етилишига қараб танлаб йиғилади ёки ёппасига йиғиштириб олинади.