Қишлоқ хўжалик машиналари ва жиҳозларини

 
3.Загортачларнинг сошникка 
нисбатан жойлаштириш. 
Намлиги меъѐрида бўлгани 
яхши ишлов берилган тупроқларда 
сошник 
ағдаргичлар
ўрнатилмайди. Бу ҳолда уя ҳосил 
қилувчи 
паррак 
куракчасидан 
ташланган чигит эгатча тубига 
тушиб, тўғтагандан кейингина 
унинг устига тупроқ ташланиши 
лозим. Загортачдан уя ҳосил 
қилувчи аппаратнинг кўндаланг 
ўқигача 
бўлган 
горизнтал 
маҳсулотлар қуйдагича бўлади.
)
2
/(sin
/
2
b
q
H
L




 
бунда Н- паррак
47-расм. Серкесак экилган қаторнинг 
кўндаланг 
кесимлари: 
I-I-сошник 
ўтишидан олдин; II-II-кесак сидиргич ва 
пичоқ ўтгандан кейин; III-кесак четлатгич ва ва сошник жағлари ўтгандан кейин; IV- IV-
ағдаргичлар ўтгандан кейин; V-V-кичик загоратчлар ўтгандан кейин; VII-VII-прикатка 
ўтгандан кейин; 1-кесак сидиргич; 2-голоз; 3-четлаткич; 4-жағ; 5-ағдаргич; 6-кичик 
загоратчик; 9 ва 10 –тупроқ уюмчалари; 11-чуқурча; 12-загортач ҳосил қилган чуқурча.
куртакчасининг эгат тубидан баландлаги; b- чап ва ўнг загортачалари 
ўртасидаги масофа; 

-загортачанинг иш сирти билан ҳаракат орасидаги бурчак 
(қамраш бурчаги). СТХ, СЧХ ва СХУ сиялкаларда Н

110 мм b

135 мм 

26

…35


к

150…160 см

с; L

400 мм. 
Чигитнинг ортиқча қуруқ ва кесакли ерга экишда сошник ағдаргичлар 5 
билан жиҳозланади, (47-расм)да кўрсатилган чигит кўмиш технологиясининг 
бажарилши учун ағдаргичлар сиртидан тушган тупроқнинг ҳаммаси 
забортачалар 7 ѐрдамида эгатча устига қайтарилиши лозим. B
1
ўлчам қуруқ 
тупроқнинг сошник 1 (47-расм) ҳосил қилган эгатчага тўкилмаслиги шартидан 
аниқланади. B
2
ўлчам эгатча устида етарли даражада қалин марза ҳосил қилиш 
лозим. Х ўлчам ағдаргичлари 2 сиртидан тушган тупроқнинг загорташлар 3 ва 
4 ѐрдамида ўртага қайтарилишини таъминлаши керак. Х ўлчам аниқлаш тупроқ 
заррачасини ҳаракат тезликларини кўриб чиқамиз. Агар ишқаланиш ҳисобга 
олинса, тупроқ абсалют тезлик йўналишида ҳаракатланади. Абсалют тезлик 

а
-

м
sin

бунда 

-ағдаргичнинг қамраш бурчаги; заррача 

а
тезлик билан 
аа

у
п

у

cos

йўл ўтади, бунда у

(b
2
-b
1
)

2. Бу йўлнинг ҳаракат йўналишига 
проекциясига у
х

уsin

cos

бўлади. Загортач 4 заррачасини а

нуқтада қамраб 
олиши керак. Шунинг учун заррача аа

йўлни ўтган вақтда загортач х

у
х
йўлни 
ўтади, яъни; 

---

90 
)
sin
/(
/
)
(



м
п
м
х
у
у
х


Тенгламани х га нисбатан ечамиз: 
)
/(sin
cos
)
(
2
2
1
2


b
b
x


Агар ишқаланиш ҳисобига олинса заррача юзига таъсир этувчи куч R 
йўналишида силжийди. Бу ҳолда формула бўйича топилган х масофа а

b га 
катталашади. Синуслар теоремасига биноан а

b

sin

y
п

sin

бунда 

-
тупроқнинг пўлатга ишқаланиш бурчаги; 


)
(
90







. Бу ҳолда: 













)
(
90
sin
cos
sin
2
1
2






ctg
b
b
x