Қишлоқ хўжалик машиналари ва жиҳозларини


Download 5.02 Mb.
Pdf ko'rish
bet57/86
Sana20.11.2023
Hajmi5.02 Mb.
#1790091
1   ...   53   54   55   56   57   58   59   60   ...   86
Bog'liq
Қишлоқ хўжалик машиналари ва жиҳозларини ҳисоблаш ва лойиҳалаш

 
10-маъруза
Мавзу: Ўғитлаш машиналари. 
 
Режа
1.Ўғитлаш машиналарининг умумий тузилиши ва уларни ҳисоблаш 
2.Марказдан қочма ўғит сочиш аппаратлари. 
3.Органиқ ўғит сочиш аппаратлари. 
 
1.Ўғитлаш машиналарининг умумий тузилиши ва уларни ҳисоблаш. 
Ўғитлаш машиналарининг тури жуда кўп. Шунга қарамай улар ягона бир 
принципиал схема бўйича тузилган бўлиб, учта асосий қисмдан иборат: ўғит 
сақланадиган сиғим (кузов, бункер,яшик); дозаловчи қурилма (тарелка, занжир-
планкали транспортѐр); сочувчи қурилма (вертикал ўқда катта тезликда 
айланувчи дисклар, ҳалқасимон ўтқичлар, шнеклар ва бошқалар). Шулардан 
тарелкали ўғит сеялкалари ва кузовли икки дискли ўғит сочгичлар кенг 
қўлланилади. 
Ўғит сеялкаларининг соддалаштирилган схемаси 48-расмда курсатилган. 
Бундай сеялка доналанган (гранулаланган) хамда кукунланган минерал 
угитларни галла, сабзавот экилган ва яйлов учун ажратилган ерларга сепади. 
Кути 1 нинг тагига ликопсимон микдорлагичлар урнатилган. Ликоп 8
мажбуран айлантирилади. Ликоп устида иккита паррак 4 лар котирилган. 
Угит кути тубидаги тешиклар оркали пастга, ликоп устига тукилиб туради. 
Бурилаѐтган ликоп устидаги угитни кути тагидаги очик жойга олиб чикканида, 
айланаѐтган парраклар уни сидириб, орка томонга иргитадилар. Тусик 5, угит 
заррачаларини ерга сочади. 
Минерал 
ўгит 
сочгичнинг содда ва 
куп таркалган тури 
48-расмда 
кўрсатилган. Унинг 
марказдан кочирма 
аппарати 
ѐрдамида 
дона-ланган минерал 
угит 
ва 
сидерат 
(яшил 
угит) 
ўсимлигининг 
уруғини 
сепишни 
таъминлаш мумкин. 
Тузиткич 8, бункер 7 га солинган угитни пастга узлуксиз тушириб бериш учун 
хизмат килади. Сочилаѐтган угит микдорини узгартириш учун угит 
тукиладиган тарнов тешигини ричаг 6 ѐрдамида усик 10 ларни бир-бирига 
якинлаштириш ѐки узоклаштириш билан созлаш мумкин. 


92 
Бункер туби билан тусиклар орасига зиг-заг куриниши-даги тукувчи планка 11 
урнатилган, у вал 9 ѐрдамида тебранма харакатга келти-рилса, тарнов 
тешигидан угитни сикиб чикаради. Сикиб чикарилган угит, турт парракли 
иккита сочувчи диск 12 ларга тушади. Сочувчи диск редуктор 14 ѐрдамида 
айлантирилади. Тебрантирувчи вал 9, тукувчи планка 11 ва тузиткич 8
конуссимон редуктор 1 оркали харакатга келади. Тукувчи планка 11 нинг 
тебраниш амплитудасини, яъни сочилаѐтган угит микдорини узгартиришда
сирпанКич 5 ни обкаш 4 буйлаб силжитиб узгартирилади.Дисклар марказдан 
кочирма куч таъсирида угитни сочади. 
Керакли микдорда угит сочишни таъминлаш учун угит тарнови ѐки 
тукувчи планканинг тебраниш амплитудаси узгартирилиши лозим. Бундай 
машина угитни 10...11 м кенгликдаги ерга сочиб беради. 
Органик угит (гунг, торф, компост)ни сочиш учун асосан кузовли прицеп 
(49- расм) куринишдаги машиналар ишлатилади. Машинадаги аппаратни ечиб 
олиб, урнига орка борт урнатилса, бу машинадан транспорт воситаси сифатида 
хам фойдаланиш мумкин. 
Кузов тубида занжир 
чивикли транспортѐр 1 
харакатланиб, гунгнинг 
пастки 
катламини 
сидириб 
уни 
орка 
томонга 
суради. 
Кузовнинг орка борти 
урнига 
сочувчи —
шнексимон 

ва 
майдаловчи 
2
барабанлар ўрнатилади. 
Транспортѐр ва сочувчи 
шнексимон барабан тракторнинг кувват олиш валидан харакатланади. 
Сочилаѐтган гунг микдори транспортѐр занжирининг таранглиги хамда харакат 
тезлигини созлаб, узгартирилади. 
РТТ-4 тарелкали ўғит сочгичи 0,9 ѐки 1,4 класс тракторларига тиркаб 
ишлатилади. Ўғит сочгич рама иккита ўзи ўрнашувчи олд ғилдиракларга 
таянади. Барча механизмлар ҳаракати кетинги ғилдираклардан олади. Сиғими 
700 дм
3
ли яшик ичида айланувчи тўзитгичлар, унинг тагида эса 11 та
тарелка ўрнатилган. Ҳар бир ўғитлаш аппарати тарелка, иккита ўнг ва чап 
парракли туширгич, ўғит оқимини йўналтирувчи планка ва тарелка сиртини 
тозаловчи қирғичдан иборат. Тарелканинг ташқи таги етакланувчи
конуссимон шестерня (z

48), билан яхлит тайѐрланган. Ҳаракат ғилдиракдан 
занжирли узатма, тўрт ҳил тезлик берадиган цилиндрик редуктор, коссимон 
етакчи шестерня 5 орқали тарелкага берилади. Экиш дозаси редукторнинг 


93 
узатиш сонини (шунда тарелканинг айланиш частотаси ўзгаради) ва ўғит 
чиқадиган тиқиш баландлигини заслонка ѐрдамида ўзгартириб росланади. 
Минерал ўғит сепиш нормаси 100…1000 кг

га, оҳак учун 1…6 т

га. Сочиш 
нотекислиги 15% дан ошмаслиги керак.
 
Ўғит сепиш тарелкасининг иш жараѐни кетма-кет бажариладиган тўрт 
босқичдан иборат: яшикдаги ўғитни тарелканинг ташқи қисмига чиқариш; 
ўғитларни экиш тирқишидан тушириш жойига (туширгичлар олдига ) 
келтириш; тарелкадаги ўғитларни мажбурий тушириш; тарелкадан тушган 
ўғитларни далага текис тақсимлаш. 

Download 5.02 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   53   54   55   56   57   58   59   60   ...   86




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling