Ishsizlikni statistiko`rganish. Reja: L. Iqtisodiy faol va nofaol aholi. Mehnat resurslari

bo'yicha taqsimlanishini ifodalaydi. Mehnat resurslari balansi sxemasini quyidagicha ifodalash mumkin:
I. Mehnat resurslarini paydo bo'lish manbalari jami mehnat resurslari, shu jumladan:
— mehnatga layoqatli yoshdagi mehnatga layoqatli aholi;
— iqtisodiyotda band bo'lgan o'smirlar;
— iqtisodiyotda band bo'lgan qariyalar va ishsizlar.
II. Mehnat resurslari taqsimoti:
— jami iqtisodiyotda band bo'lganlar, shu jumladan:
— iqtisodiyot tarmoqlarida;
— xususiy uy xo'jaligini yuritish uchun yonlanganlar;
— d oimiy y o 'n a lish va boshqa soha xodimlari;
— mehnat qilish qobiliyatiga ega bo'lgan ishlab ch iqarishdagi
ajralgan h o ld a o'qiyotganlar;
— mehnat qilish qobiliyatiga ega b o'lgan, lekin iqtisodiy
faoliyat va o'qish bilan band bo'lmaganlar.
Korxona xodimlari tarkibi, soni va harakat
ko‘rsatkichlari
Ishga yonlash davri uzunligiga qarab korxona xodimlari quyidagi guruhlarga ajratiladi:
— doimiy xodimlar;
— vaqtincha xodimlar;
— mavsumiy xodimlar;
— uchrab qolgan ishlarni bajarish uchun qabul qilingan xodimlar.
Bajarayotgan funksiyasiga qarab korxonalar xodimlari ikki guruhga bo'linadilar: ishchi va xizmatchilar. Xizmatchilar guruhida 3 ta toifa ajratiladi: rahbarlar, mutaxassislar va boshqa xodimlar. ≪Ishchilar≫ kategoriyasiga bevosita mahsulot
ishlab chiqarish va xizmat ko‘rsatish bilan band bo'lgan xodimlar kiradi. ≪Rahbarlar≫ toifasiga korxona va uning tarkibiy tuzilmalari boshliqlari kiradi. ≪Mutaxassislar≫ to ifasiga muhandis-texnik iqtisodiy-ijtimoiy va boshqa maxsus
bilim talab qiluvchi kasb bilan shug'ullanuvchi xodimlar kiradi. Oxirgi ≪xizmatchilar tarkibiga kiruvchi boshqa xodimlar toifasiga hujjatlarni rasmiylashtiruvchi, hisob-kitob, tekshiruv, xo'jalik xizmatidagi xodimlar (ish yurituvchilar, kotiblar, tabelchilar, hisobchilar va h.k.) kiradi. Xodimlar soni ma’lum momentga (ma’lum kunga nisbatan) va davr oralig'i uchun aniqlanadi (o'rtacha miqdor sifatida). Ma’lum kunga nisbatan xodimlar soniga quyidagilar
kiritiladi:
— ro'yxatda turgan xodimlar;
— boshqa korxonalardan ishga olingan o'rindoshlar;
— fuqarolik-huquqiy ega bo'lgan ishlarni bitim asosida bajaruvchi xodimlar.
Har kungi ro'yxatdagi xodimlar tarkibiga shtat jadvali asosida doimiy, mavsumiy yoki vaqtincha ishga qabul qilingan kishilar, shuningdek, ish haqi olib ishlovchi shu tashkilot, korxona egalari ham kiritiladi. O'rindoshlar ham qo'shiladi, lekin ularning mehnat daftari asosiy ish joyida saqlanadi. Bitim asosida — maxsus yoki xo'jalik ishlarini bajaruvchi (remont, maslahat berish va h.k.) kishilar ro'yxatdagi xodimlargaьkiritilmaydilar.