Shu о‘rinda tasavvuf ahli tez-tez murojaat qiladigan bilishning 3 bosqichi – ilmul yaqin, aynul yaqin va haqqul yaqin tushunchalari ustida tо‘xtalmoqchimiz. - Shu о‘rinda tasavvuf ahli tez-tez murojaat qiladigan bilishning 3 bosqichi – ilmul yaqin, aynul yaqin va haqqul yaqin tushunchalari ustida tо‘xtalmoqchimiz.
- Arabcha «yaqin» sо‘zi ishonch, biron narsaga qat’iy ishonchni anglatadi.
- Bu sо‘z Qо‘r’oni Karimda ham kо‘p qо‘llaniladi.
- Ilmul yaqin, aynul yaqin, haqqul yaqin – bilishning 3 bosqichi quyidagilar:
- Ilmul yaqin – bilim oraqli ishonish. Masalan, deylik, menga tushuntirib aytdilarki, olov issiqdir va u kuydiradi, men bunga ishondim.
- Aynul yaqin – tо‘liq ilmiy ishonch, tajriba qilib kо‘rib ishonish. Men о‘zim sinab kо‘rdim: olov haqiqatdan ham issiqdir va u kuydiradi.
- Haqqul yaqin – haqiqiy ishonch, ya’ni: men о‘zim olovda yondim va olovning yondirish kuchi, xususiyatiga batamom ishondim. Bu – Haqqa yetish ilmidir.
Komil inson - Komil inson
- Tasavvuf – inson kamoloti, axloqiy poklanish haqidagi ilm dedik. Bu tushuncha komil inson konsepsiyasida aniq kо‘zga tashlanadi.
- Inson uchun qayg‘urish, uning ma’naviy kamolotini о‘ylash tasavvufning doimiy о‘zak masalasi bо‘lib kelgan. Ayniqsa, insonning botiniy olami, ichki ziddiyatlari, ruh va jism orasidagi kurash sо‘fiylarni kо‘p qiziqtirgan.
- Ular insonda azaliy ikki qarama-qarshi kuch-rahmoniy va shaytoniy quvvatlar borligini, inson Allohning bandasi sifatida shayton qutqusini yengib, rahmoniy fazilatlarga ega bо‘lishi lozimligini ta’kidlaydilar.
- Insonning hayotdagi о‘rni, jamiyat bо‘lib yashash tartiblariga ham shu mavqedan turib qaralgan; chunonchi, ijtimoiy nizolar, urush-janjallar, mulkiy tengsizlikning tub mohiyati, bosh sababini ham tasavvuf inson tabiati va siyratidan qidiradi, insonning axloqini tuzatishni uning tabiatidagi salbiy, hayvoniy kuchlarni mavh etishdan boshlash kerak, deb tushuntiradi.
- Komil insonning о‘ziga xos axloq kodeksi ishlab chiqilgan bо‘lib, bu sifatlarga ega bо‘lish har bir odamning orzu-armoni deb qaralgan.
E’tiboringiz uchun rahmat!!!
Do'stlaringiz bilan baham: |
