Islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti foydali qazilma konlarini qidirish

Qo„lda bajariladigan zarbali-aylanma burg„ilash faqat borish qiyin bo„lgan 
rayonlarda, mexanik burg„ilash maqsadga muvofiq, ammo iqtisodiy jihatdan 
foydasiz bo„lgan holatlarda, yumshoq tog„ jinslaridan uncha chuqur bo„lmagan 
burg„i quduqlarini o„tishda qo„llaniladi. Chuqurligi bir necha metrdan 50 m.gacha, 
diametri 25 mm.dan to 250 mm.gacha bo„lgan geologik-tasvirlash, geologik-
qidirish, muhandislik geologiyasi, gidrogeologik va portlatish burg„i quduqlari 
o„tiladi. Tog„ jinsi yemiruvchi asboblar aylanma burg„ilash uchun spiral (burama 
trubka), qoshiqsimon burg„i, zarbali burg„ilash uchun turli tipdagi (yassi, ikki 
tavrli, ko„ndalang, piramidasimon) dolotolar hisoblanadi. Zarbali burg„ilash 
usulida burg„ilangan tog„ jinslarini ko„tarishda jelonka qo„llaniladi. 
Uncha chuqur bo„lmagan burg„i quduqlarini mexanik burg„ilash tog„ jinsining 
o„ziga xos xususiyatiga ko„ra zarbali, aylanma, shnekli, vibratsion murakkab 
turlariga bo„linadi. 
Shnekli burg„ilash - quduq tubidagi yemirilgan tog„ jinsi yer yuziga vintli 
trasporter - shnek bilan uzatilgan holatdagi aylanma burg„ilash. Kuchsiz darzlan-
gan yotqiziqlarni, yumshoq shag„allar, qirrali shag„allarni burg„ilashda qo„llani-
ladi. Diametri 67-490 mm.ni, chuqurligi 50-80 m.li burg„i quduqlari burg„ilanadi. 
Titrama burg„ilash - burg„i qudug„i tubida tog„ jinsi yemirilish uchun katta 
chastotadagi mexanik tebranishlar foydalanuvchi titrama mashina hosil qiluvchi va 
burg„i quvurlari kolonkasi orqali tog„ jinsi yemiruvchi asboblarga uzatiladigan 

---

- 
92
- 
burg„ilash. Asbob o„z massasi ta‟siri ostida botsa “titranmali burg„ilash” deb, 
asbob zarbalar yordamida botsa “titranma zarbali burg„ilash” deb ataladi. 
Titranma mashinalar uncha chuqur bo„lmagan (25-30 m.) burg„i quduqlarini 
muhandislik-geologik qidirishlarida, foydali qazilmalarning sochma konlaridagi 
qidirishda, mustahkamlovchi quvurlarni tushirish va chiqarishda va boshqalarda 
burg„ilash uchun foydalaniladilar. Burg„ilashning boshlang„ich diametri 127-146 
mm. Ancha chuqur burg„i quduqlarini burg„ilash uchun titranma botuvchi 
mashinalar ishlab chiqaziladi.