Islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti foydali qazilma konlarini qidirish
Download 4.77 Mb. Pdf ko'rish
|
Foydali qazilma konlarini qidirish va razvedka qilish asoslari 2-qism
- Bu sahifa navigatsiya:
- Qatlamlarning haqiqiy qalinligini aniqlash usullari.
- Birinchi usul.
|
15.3-rasm. Qatlamning yotishi va relyef qiyaligi bir tomonga yo‘nalganda (qatlamning yotish burchagi relyef qiyaligidan kichik bo‘lganda) qatlamning haqiqiy qalinligini aniqlash DС = DE. tg , chunki DE/DK Sinγ, chunki DK/l = Sin DK ning qiymatini o„rniga qo„yib DE = l. Cos . Sinγ ni hosil qilamiz va DE ning qiymatini ham o„rniga qo„yamiz DS = l. Cos . Sinγ. tg . Bunda ВС = l. Sin - l. Cos . Sinγ. tg bo„ladi. tg ni Sinγ/Cos ga aylantirib olamiz. VS = l. Sin - l. Cos . Sinγ (Sinγ/Cos ). M = ВС. Cos ekanligidan foydalanib, M = (l. Sin - l. Cos . Sinγ( Sinγ/Cos ). Cos - 34 - M = l. Sin . Cos - l.Cos . Sinγ(Sinγ/Cos ). Cos M = l. Sin . Cos - Cos . Sinγ. Sin formulani hosil qilamiz. Yuqorida ko„rib chiqilgan uch ko„rinishdagi formula qirqim chizig„i qatlamning yotish chizig„iga yoki yo„nalish chizig„iga to„g„ri kelmasdan, diagonal yo„nalishda o„tganda qatlamlarning haqiqiy qalinligini aniqlashda foydalaniladi Qatlamlarning haqiqiy qalinligini aniqlash usullari. Geologik xaritada qatlamning qalinligini ikki usul bilan aniqlash mumkin. Bulardan biri qatlamning yotish chizig„i bo„yicha, ikkinchisi uning yo„nalish chizig„i orqali bajariladi. Har ikki holda ham birinchi navbatda qatlamning yotish elementlari tegishli usullar yordamida aniqlanishi kerak. Birinchi usul. Xaritada haqiqiy qalinligi aniqlanishi kerak bo„lgan qatlamning avval ostki yuzasi uchun, keyin uning ustki yuzasi uchun bir qancha yo„nalish chiziqlari o„tkaziladi. Qatlamning ostki va ustki yuzasi uchun o„tkazilgan bir qiymatli yo„nalish chiziqlari orasidagi masofa qatlamning yotish chizig„i bo„yicha chizg„ich bilan o„lchanadi va xarita miqyosiga ko„paytiriladi. Bu masofa qatlamning ko„rinarli qalinligi bo„lib, uning haqiqiy qalinligini topishda (1) formuladan foydalaniladi. Masalan: qatlamning ostki va ustki yuzalari uchun o„tkazilgan 90 yo„nalish chiziqlari orasidagi masofa 2 sm., xarita miqyosi 1:1000 bo„lsin (15.4-rasm). Bunda shu yo„nalish chiziqlari orasidagi ko„rinarli qalinlik xarita miqyosida 20 m. ni tashkil etadi. Haqiqiy qalinlik esa qatlamning yotish burchagi 45 0 bo„lganda M=20 m. x Sin45 0 q 20 m. x 0,71=14,2 m. bo„ladi. Download 4.77 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|