Islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti iqtisodiyot nazariyasi

Talab – bu ma’lum vaqt oralig‘ida narxning mavjud darajasida 
iste’molchilarning ma’lum tovar yoki xizmatni sotib olishga qodir 
bo‘lgan ehtiyojidir. 

---

5 
Ehtiyojning faqat pul bilan ta’minlangan qismi talabga aylanadi. Ya’ni, 
talab – bu pul bilan ta’minlangan ehtiyojdir. Ehtiyoj zarur miqdordagi 
pul bilan ta’minlanmasa, u «xohish», «istak» bo‘lib qolaveradi. Talabning 
ehtiyojdan farqi aynan shunda.
Yuqorida keltirilgan talab tushunchasidan shu narsa kelib chiqadiki, 
tovarning har bir narxiga talabning ma’lum miqdori mos bo‘ladi. Bu talab 
qonunini ta’riflab berishga imkon beradi: boshqa teng shartlar bajarilganda 
narxlar darajasi (P) bilan talab miqdori o‘rtasida (Q) teskari bog‘liqlik 
mavjud. Ya’ni narx qanchalik past bo‘lsa, talab miqdori shunchalik yuqori 
bo‘ladi va aksincha, narxning o‘sishi talab miqdorining kamayishiga olib 
keladi. 
Narx va talab miqdori o‘rtasidagi bog‘liqlikni ifodalaydigan talab 
qonunini quyidagi 1-jadval ma’lumotlarida hamda grafikda (1-rasm) 
ko‘rishimizmumkin. 
1-jadval.
Olmaga bo‘lgan bozor talabi
Narx 
(bir kg 
uchun, ming 
so‘mda) 
Bir 
xaridorning 
haftalik talab 
miqdori(kg) 
Bozorda 
xaridorlarning 
soni 
Bir haftalik 
umumiy talab 
miqdori (kg) 
5 
10 
200 
2000 
4 
20 
200 
4000 
3 
35 
200 
7000 
2 
55 
200 
11000 
1 
80 
200 
16000 
 
Keltirilgan ma’lumotdan ko‘rinib turibdiki, tovar yoki xizmatga 
bo‘lgan talab ikki turiga ajraladi: yakka talab va bozor talabi. Har bir 
iste’molchining, ya’ni alohida shaxs, oila, firmaning ushbu tovarga