Issn 2181-1296 ilmiy axborotnoma научный вестник scientific journal

ILMIY AXBOROTNOMA FALSAFA 2021-yil, 6-son 
67 
tovarlar hamda xizmatlar uchun minimal iste’mol xarajatlar bir oyda kishi boshiga (2021-
yildagi narxlar o‘zgarishini inobatga olgan holda) kamida 440 ming so‘mni tashkil etidi.
Hozirda Davlat statistika qo‘mitasi Jahon banki bilan birga 10 mingta uy xo‘jaliklarida 
so‘rovnoma o‘tkazmoqda. Mazkur so‘rovnomalar natijasidan kelib chiqib, joriy yil yakuniga 
qadar minimal iste’mol xarajatlarni hisoblash metodologiyasini tasdiqlash va uni qayta 
hisoblangan miqdorini e’lon qilish kutilmoqda. 
Qashshoqlikni idrok etish va o‘lchash usullarining har biri bir xil hodisaga turlicha 
qarashlarni taklif etadi. Turli xil yondashuvlar iloji boricha to‘liq umumiy ko‘rinishni olish 
uchun birlashtirilishi kerak bo‘lgan turli xil va boy ma’lumotlarni taqdim etadi. Masalan, 
qashshoqlikning nisbiy chora-tadbirlaridan yakkalanib foydalanish, boshqa fuqarolarga 
qaraganda pul sharoitlari yomonroq bo‘lgan odamlar foizlari to‘g‘risidagi ma’lumotlarni 
taqdim etsa ham, bu odamlarning kambag‘al deb hisoblangan eng oddiy ehtiyojlari 
qondiriladimi yoki yo‘qligini tushuntirmaydi. Ular o‘zlarini chetlangan deb his qilishadi. 
Shuning uchun mutlaq va nisbiy o‘lchovlardan birgalikda foydalanish qashshoqlik to‘g‘risida 
ko‘proq tushunishga yordam beradi. 
Iste’mol va daromad to‘g‘risidagi ma’lumotlar namunaviy so‘rovlar orqali olinadi, 
uning davomida uy xo‘jaliklaridan xarajatlar odatlari va daromad manbalari haqidagi batafsil 
savollarga javob berish so‘raladi. Ko‘pgina mamlakatlarda bunday so‘rovlar muntazam 
o‘tkazib boriladi. Namunaviy so‘rovnoma ma’lumotlarini yig‘ish usullari tobora ko‘proq 
ishtirokchi jalb etish usullari bilan to‘ldirilmoqda, bu odamlardan asosiy ehtiyojlari va 
qashshoqlik tadqiqotchi uchun nimani anglatishini bilib olishda, qashshoqlik chegaralarini 
aniqlashda yordam beradi.
Adabiyotlar 
1. United Nations (1995), The Copenhagen Declaration and Programme of Action, World 
Summit for Social Development. 6-12 March 1995, New York, United Nations. 
Available at http://www.un.org/esa/socdev/wssd/text-version/ (Accessed 17 January 
2017). 
2. БМТнинг Мингйиллик ривожланиш декларацияси (БМТ Бош Ассамблеясининг 
2000 йил 8 сентябрдаги 55/2 резолюцияси билан қабул қилинган // http: 
//www.un.org.
3. Инсон тараққиёти. Дарслик. Абдураҳмонов Қ.Х.таҳрири остида. – Т.: Иқтисодиёт, 
2013. – 147 b. 
4. Mirziyoyev Sh.M. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning 
Oliy Majlisga Murojaatnomasi. 25.01.2020.
5. Gillie, Alan (1996). "The Origin of the Poverty Line". Economic History Review. 49 
(4): 715–730 [p. 726]. doi:10.2307/2597970. JSTOR 2597970. 
6. Rowntree, Benjamin Seebohm (1901). Poverty: A Study in Town Life. Macmillan and 
Co. p. 298. 
7. “World Bank”. The World Bank. Retrieved 17 June 2019. 
8. Jump up to: Eskelinen, Teppo (2011), "Relative Poverty", in Chatterjee, Deen K. 
(ed.), Encyclopedia 
of 
Global 
Justice, 
Springer 
Netherlands, 
pp. 942–943, 
doi:10.1007/978-1-4020-9160-5_182, ISBN 978-1-4020-9160-5 
9. Peter Townsend, P. (1979). Poverty in the United Kingdom. London: Penguin. (50-55) 
10. Dean, Hartley (2016) Poverty and social exclusion. In: Platt, Lucinda and Dean, 
Hartley, (eds.) Social Advantage and Disadvantage. Oxford University Press, Oxford, 
UK, pp. 3-24. ISBN 9780198737070 http://eprints.lse.ac.uk/id/eprint/66099 

---