1-rasm. Tashki va ichki moliyaviy nazoratning asosiy elementlari
Davlat faoliyatining boshqa turlari singari moliyaviy nazorat ham o‘zaro bog‘liq
bo‘lgan tegishli huquqiy va tashkiliy shakllarda amalga oshiriladi. Ushbu shakllarning har
birining samaradorligi moliyaviy nazorat sohasidagi munosabatlarni tartibga soluvchi
qonunchilikning holatiga bog'liq.
Davlat moliyaviy nazoratining ikki tomonlama xususiyatidan kelib chiqib,
standartlarda o'z aksini topishi kerak bo'lgan yagona tamoyillar, ularni amalga oshirish
qoidalari va tartiblari asosida nazorat va audit va ekspert-tahlil faoliyatining nazorat
vakolatlari va funksiyalarini ajratishga asoslangan yagona davlat moliyaviy nazorati tizimi
doirasida tashqi va ichki nazoratni ajratish zarur. Shu asosda tashqi va ichki nazorat
organlarining quyi tizimlarini shakllantirish amalga oshirilishi kerak (Sazonov, 2010).
Rivojlangan mamlakatlarning ijobiy tajribasi mamlakatda ichki va tashqi nazoratni
birlashtiradigan, yaqin gorizontal va vertikal aloqalarga ega, yagona uslubiy bazaga ega
bo'lgan davlat moliyaviy nazorat tizimini yaratish zarurligini ko’rsatadi. Mamlakatda davlat
Tashqi moliyaviy nazorat elementlari
Moliyaviy audit: tashkilotning moliyaviy
hisobotlari va operatsiyalarining to'g'riligi,
buxgalteriya hisobi standartlariga
muvofiqligi, qonunchilik va me'yoriy
hujjatlar talablariga rioya etilishini tekshirish
Normativ hujjatlarga muvofiqlik: moliyaviy
qoidalar, qonunlar va tashkilotga tegishli
hisobot talablariga rioya etilishini nazorat
qilish va amalga oshirish
Mustaqil baholash: tashkilotning moliyaviy
boshqaruv amaliyoti, jumladan, ichki
nazorat samaradorligi, risklarni boshqarish
va moliyaviy hisobotlarni mustaqil
baholashni ta'minlash
Shaffoflik va hisobdorlik: manfaatdor
tomonlarga, shu jumladan jamoatchilikka
tashkilotning moliyaviy faoliyatini xolis
baholash orqali shaffoflik va hisobdorlikni
ta’minlash
Ishonch: tashkilotning moliyaviy hisobotlari
va amaliyotlarini mustaqil tekshirishni
ta'minlash orqali uning moliyaviy
ma'lumotlarining ishonchliligini oshirish
Do'stlaringiz bilan baham: |