Issn: 2181-2489 volume 2

 
387 
UZBEKISTAN |
www.caajsr.uz
 
 
– sanga, seriy – seriy, sokol – sokol va hokazo. Bu aynan shunday matnlarni ko‘p 
yozadigan mutaxassislar, abituriyentlar va talabalar tomonidan ma’qullanmayapti. 
To‘rtinchi noqulaylik «е», «ё», «ю», «я» kabi «yo»lashgan unlilar imlosi 
bilan bog‘liq. Shu paytgacha, masalan, qachon «yu» va qachon «u» yozilishi bu 
harflarning kelgan o‘rni va bajaradigan vazifasiga bog‘liq deb kelingan 
(Раҳматуллаев Ш. Ўзбек тилининг янги алифбоси ва имлоси. – Тошкент: 
Университет, 1999).
2-сабаб. Kirill alifbosi cheklanmagan, u hamma joyda lotincha bilan teng 
ishlatilishi mumkin. Demak, undan voz kechmasa ham bo‘laveradi. Shunday ekan, 
kim boshini qotirib yangi alifboni o‘rganadi, unda o‘qish va yozishga o‘tadi?” 
Shu bilan birga To‘raxo‘jayeva Shaxnoza bu masalaning yechimida 3ta yo‘l 
oldida qolganligini aytib o‘tadi:
3
“Biz ham ayni damda shunday uch yo‘l qarshisida qoldik: 
— hech narsani o‘zgartirmaslik; 
— lotin alifbosini isloh qilish; 
— kirillchaga qaytish.” 
To‘raxo‘jayeva Sh. bu yo‘llarning hammasiga o‘z fikrlarini bildiradi. Masalani 
muhokama uchun o‘rtaga tashlaydi.
Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universiteti 
rektori Shuhrat Sirojiddinov lotin yozuviga asoslangan o‘zbek alifbosini 
mukamallashtirish lozimligi haqida «Oila davrasida» gazetasi o‘quvchilariga bergan 
javoblariga aytib o‘tgan. Bu fikrlarni Daryo.uz sayti xabar bergan
: 
«Nazarimda, bugungi kunda lotin yozuviga asoslangan o‘zbek alifbosini yanada 
mukammallashtirish davr talabiga aylandi. Amaldagi alifboga asoslangan imlo 
qoidalarimizni qayta ishlab chiqish muhim va ayni kunda zaruriy ehtiyoj hisoblanadi. 
Bu alifbodagi ayrim ziddiyatli holatlar bilan bog‘liq. Misol uchun, lug‘at boyligimizdan 
o‘rin olgan jurnal, jirafa kabi o‘zlashma so‘zlardagi ‘j’ tovushini yangi alifboda ifoda 
etishning imkoni yo‘q. Bu tovush ‘j’ harfi bilan yozilsa, talaffuz va imloda ziddiyat 
kuzatiladi. Bu esa savod chiqarayotgan o‘quvchilarda noqulaylik tug‘dirmoqda», — 
deydi Shuhrat Sirojiddinov.
4
Olim lotin alifbosini takomillashtirish bo‘yicha bir qancha takliflar aytib o‘tgan. 
“Universitetimizda tuzilgan maxsus ishchi guruh shunday takliflarni tayyorlash borasida 
ish olib bormoqda», — deydi professor Sirojiddinov. 
3
 
http://kun.uz/news/2017/03/16/
  
4
 
http://daryo.uz

---

CENTRAL ASIAN ACADEMIC JOURNAL 
OF SCIENTIFIC RESEARCH 
ISSN: 2181-2489 
VOLUME 2 ǀ ISSUE 5 ǀ 2022
Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=4.63) 
Passport: 
http://sjifactor.com/passport.php?id=22230