«jahon tarixi va manbashunoslik»

Sitorai mohi xosa saroylari

SHahardan 4 kilometr narida shimol tomonda ikki saroy bor. Ulardan biri Buxoroning eng oxirgi amiri Said Olimxon saroyidir. Bu saroy bir qavatli bo`lib, «G» harfi shaklida qurilgan. Bundan garchi xalq ustalari o`yma ganchkorlikda va devorlarga surat solishda ajoyib mahorat namunalarini ko`rsatgan bo`lsalar-da, amirlarning, meshchanlik did-farosatlari, ularning 6ir 6iriga, zid dabdabali hashamatli suratlarga o`chligi o`z aksini topgan. Amir saroyni bezattirishda Evropa me`morchiligiga taqlid qilgan. Butun shu dabdabayu hashamatlarga taqlid qilib ishlangan surat va naqshlar orasida sitorai mohi xosadagi «Oq saroy» («Oq zal») ga berilgan pardozlar xalq san`atkorlari hunarini ko`z-ko`z qilib turadi.

Bu zalni iste`dodli san`atkor usta SHirin Murodov boshliq bir guruh Buxoro ustalari qurgan.

Hozirgi vaqtda Sitorai mohi xosaga Buxoro viloyat o`lkashunoslik muzeyi bo`limining ekspozitsiyalari joylashtirilgan. Saroy hududida sanatoriy ochilgan.

Sitorai mohi xosada amirning otasi amir Abdulahad qurdirgan ikqinchi saroy ham bor. Bu bino saroy hayotining yodgorligi bo`lib, tamoman boshqacha rejalashtirilgan va bezatilgan. Hozir bu ikkinchi saroyga bolalar sanatoriysi joylashgan.

Qo`sh madrasadan janubda, zamonaviy binolar qurilishi olib borilayotgan joyda unchalik katta bo`lmagan baland masjid (XVI asr) qad ko`tarib turibdi. «Baland» nomi masjidning qishki binosi bilan yog`och ustunli ayvoni joylashgan poydevori bilan bo`lganligi uchun berilgan.

Imoratning barcha me`moriy boyligi hozirgi paytda uning ichki tomoni hisoblanadi. Oltin suvi yugurtirilgan nafis gulli yaltiroq katakcha toshtaxtachalarda iborat baland och-yashil panel’ kishini zavqlantiradi.

Peshtoqchalardagi serhasham o`simlik suratida: bezak IV asrning «guldor» gilamlariga juda o`xshaydi.