Jahonda umumqabul qilingan bank tizimi Jahon amaliyotida har bir mamlakatning Markaziy banki banklarning banki

 
6-§.Bazi xorijiy davlatlar bank tizimi va ularning xususiyatlari
Quyida biz ba‘zi xorijiy davlatlarning bank tizimi to‗g‗risida fikr 
yuritmoqchimiz. 
AQSh bank tizimi quyidagi asosiy muassalarni o‗z ichiga oladi:
- Federal Zaxira Tizim – AQSh Markaziy banki; 
- tijorat banklari; 
- investitsiya banklari; 
- jamg‗arma banklari; 
- ssuda yig‗uvchi uyushmalar; 
- pochta jamg‗arma kassalari; 
- moliyaviy kompaniyalar; 
- kredit kooperativlari; 
- sug‗urta kompaniyalari; 
- pensiya fondlari; 

---

60
- Bazel qo‗mitasi tomonidan belgilangan xalqaro standartlar 
talablariga muvofiq, tijorat banklarini yanada kapitallashtirish, ushbu 
sohaga xususiy kapitalni jalb etish, resurs bazasini ko‗paytirish, aktivlar 
sifatini yaxshilash, bank ishini takomillashtirish hisobiga banklarning 
moliyaviy barqarorligi va likvidligini oshirish; 
- omonatchilar uchun kafolatlarni kuchaytirish va bank tizimiga 
aholi hamda xorijiy investorlarning ishonchini yanada mustahkamlash, 
yangi jozibali omonatlar va depozitlarni tatbiq etish, ko‗rsatilayotgan 
bank xizmatlarining turi va ko‗lamini kengaytirish yo‗li bilan aholi 
hamda xo‗jalik subyektlarining bo‗sh mablag‗larini bank aylanmasiga 
keng jalb etish bo‗yicha tizimli chora-tadbirlarni amalga oshirish; 
- yetakchi xalqaro reyting kompaniyalari tomonidan qo‗llaniladigan 
xalqaro normalar, mezonlar va standartlarga asoslangan hamda alohida 
banklar va umuman bank tizimining butun dunyoda qabul qilingan 
yanada yuksakroq baholash ko‗rsatkichlari darajasiga chiqish yo‗lidan 
olg‗a siljib borishini xolisona baholash imkonini beradigan tijorat 
banklari va butun moliya-bank tizimi faoliyatini baholash va tahlil 
qilishning zamonaviy tizimini joriy etish; 
- moliya-bank faoliyatining normativ-huquqiy bazasini yanada 
takomillashtirish, zamon talablari va xalqaro normalar hamda 
standartlarga muvofiq holda amaldagi qonun hujjatlariga o‗zgartish va 
qo‗shimchalar kiritish hamda yangi qonun hujjatlari va me‘yoriy 
hujjatlar qabul qilish; 
- tijorat banklarining investitsiyaviy faolligini kuchaytirish, 
investitsiya loyihalarini moliyalashtirishda tijorat banklari ishtirokini 
yanada kengaytirish, loyihalarni ekspertiza qilish va xatarni baholash 
tizimini takomillashtirish, kreditlar bo‗yicha muammoli qarzlarning 
hosil bo‗lishiga yo‗l qo‗ymaslik borasida oldini olish choralarini ko‗rish 
yo‗li bilan tijorat banklarining kredit portfeli muttasil o‗sishi hamda 
sifati yaxshilanishini ta‘minlash; 
- nobank moliya tashkilotlari, lizing, sug‗urta va auditorlik 
kompaniyalarining 
rolini 
yanada 
oshirish 
hamda 
tarmog‗ini 
rivojlantirish, xalqaro normalar va standartlarga muvofiq ularning 
barqarorligi 
va 
samaradorligini 
ta‘minlash, 
ular 
tomonidan 
ko‗rsatiladigan xizmatlar turi va ko‗lamini kengaytirish, moliya bozori 
infratuzilmasi institutlarini mustahkamlash; 
- kichik biznes va xususiy tadbirkorlikni rivojlantirishni 
moliyalashtirishning, aholi bandligi va farovonligini oshirishning g‗oyat 
53
lashtirishdan tashqari, korxonalarning xo‗jalik faoliyatini takomil-
lashtirishga yordam beradi va korxonalar faoliyatini kuzatib borishi 
mumkin. 
Banklar va uning krediti yordamida mavjud kapital tarmoqlar 
o‗rtasida, ishlab chiqarish va muomala sohasi o‗rtasida taqsimlanadi va 
qayta taqsimlanadi. 
Sanoat, transport, qishloq xo‗jaligi sohasida qo‗shimcha investi-
tsiyaga bo‗lgan talablarni moliyalashtirib, banklar iqtisodiyotda progres-
siv yutuqlarga erishishni ta‘minlashi mumkin.