Jahonda umumqabul qilingan bank tizimi Jahon amaliyotida har bir mamlakatning Markaziy banki banklarning banki

Tijorat banklarining lami kapitali
dinamikasi, mlrd so„m 
10-rasm. Respublikamiz tijorat banklarining jami kapitali, trln 
so„m 
Mamlakatimiz bank tizimining kapitallashuv darajasini oshirish, 
uning likvidligini yanada mustahkamlash, barqarorligini kuchaytirish 
borasida tizimli chora-tadbirlar amalga oshirilmoqda. 
Natijada bank tizimida erishilgan ko‗rsatkichlar nafaqat xalqaro 
umumqabul qilingan me‘yorlarga, balki ayrim yo‗nalishlar bo‗yicha 
undan ham yuqori ko‗rsatkichlarga erishildi. 
Xususan, bugungi kunda bank tizimi kapitalining yetarlilik darajasi 
24 foizni tashkil etib, u xalqaro bank nazorati bo‗yicha Bazel qo‗mitasi 
tomonidan 8 foiz qilib belgilangan talabga nisbatan qariyb 3 barobar 
ziyoddir. 2017-yilning 1-yanvar holatiga ko‗ra, banklarning umumiy 
kapitali 9,4 trln so‗mdan oshib ketdi. 
Bank tizimining joriy likvidlik darajasi bir necha yildan buyon 64,5 
foizdan yuqori bo‗lib, bu ko‗rsatkich ham jahon amaliyotida 
umumqabul qilingan minimal ko‗rsatkichdan 2 barobar ortiqdir. Bank 
aktivlari 2015-yilning shu davriga nisbatan 23,3 foiz o‗sib, 2017-yilning 
1-yanvar holatiga 80,4 trln so‗mdan oshdi. 
O‗zbekiston bank tizimida Bazel 3 talablaridan kelib chiqib, tijorat 
banklarining regulyativ kapitaliga bo‗lgan talab: 2016-yil 1-yanvarda 
11,5 foiz, 2019-yil 1-yanvarda 14,5 foiz bo‗lishi I darajali kapitalga 
bo‗lgan talab 2016-yil 1-yanvarda 7,5 foiz, 2019-yil 1-yanvarda 11,5 
foizga yetkazilishi rejalashtirilgan. 
Yuqorida aytilgan bank kapitalining funksiyalaridan xulosa qilib 
aytsak, bankning o‗z kapitali – bank tijorat faoliyatining asosidir. U 
bank mustaqilligini va turli risklar bo‗yicha salbiy oqibatlarning oldini 
olish manbayi bo‗lib, uning moliyaviy barqarorligini ta‘minlaydi. 

---

126