Jahonda umumqabul qilingan bank tizimi Jahon amaliyotida har bir mamlakatning Markaziy banki banklarning banki
-§. Tijorat banklarining funksiyalari va faoliyati tamoyillari
Download 5.53 Mb. Pdf ko'rish
|
bank ishi (2) (1) (1)
- Bu sahifa navigatsiya:
- Banklar bo„sh pul mablag„larini yig„ish va ularni kapitalga aylantirish
|
4-§. Tijorat banklarining funksiyalari va faoliyati tamoyillari Tijorat banklarining iqtisodiy roli uning faoliyat doirasining keng bo‗lishiga olib keladi. Bu sababli tijorat banklari quyidagi funksiyalarni bajaradi: -vaqtincha bo‗sh turgan pul mablag‗larni yig‗ish va ularni kapitalga aylantirish; -korxona, tashkilotlar va aholini kreditlash; -iqtisodiyotda hisob-kitoblar va to‗lovlarni amalga oshirish; -moliya-valyuta bozorida faoliyat ko‗rsatish; -iqtisodiy-moliyaviy axborotlar berish va maslahat xizmatlarini ko‗rsatish va boshqalar. Banklar bo„sh pul mablag„larini yig„ish va ularni kapitalga aylantirish funksiyasini bajara turib mavjud bo‗sh pul daromadlari va jamg‗armalarini yig‗adi. Jamg‗aruvchi (bo‗sh pul mablag‗ egasi) o‗z mablag‗larini bankka ishonib topshirgani uchun va bank bu 46 Bank boshqaruv majlisi doimo o‗tkaziladi va majlislarda qabul qilinadigan qarorlar berilgan ovoz soniga qarab hal etiladi. Ovozlar tengligida bank boshqaruvchisining ovozi hal etuvchi hisoblanadi. Agar boshqaruv a‘zolari yoki boshqaruv raisi boshqaruv qabul qilgan qaroriga norozi bo‗lsa, ular o‗z fikr va mulohazalarini kengash yoki aksiyadorlar umumiy yig‗ilishiga bildirishlari mumkin. 7-rasm. Aktsioner tijorat bankining boshqaruv organlari Bu holatda kuzatuv kengashi qarori hal etuvchi hisoblanadi va bank boshqaruvi raisi qarori bilan amaliyotga tatbiq etiladi. Taftish komissiyasi aktsionerlarning umumiy yig‗ilishi tomonidan saylanadi. Uning tarkibida kuzatuv kengash a‘zolari va bank boshqaruvi a‘zolari bo‗lishi mumkin emas. Bank boshqaruvi taftish komissiyasiga taftish uchun zarur bo‗lgan hujjatlarni taqdim etadi. Taftish natijalari bank boshqaruviga topshiriladi. Tijorat banki taftish komissiyasining asosiy vazifasi bank xodimla- rining o‗z amallarini suiste‘mol qilishlarining oldini olishga qaratilgan. Aksionerlarning umumiy yig‗ilishi Kuzatuv kengashi Bank Kengashi Kredit qo‘mitasi Boshqaruv Raisi Boshqaruv raisining muovinlari Bank likvidligini boshqarish Hududiy bo‘limlari Tuman bo‘limlari Minibanklar Ko‘maklashuv bo‘limi Ichki audit boshqarmasi 35 Qayta moliyalashtirish siyosatini olib bora turib, Markaziy bank oxirgi kreditor sifatida maydonga chiqadi. O‗zbekiston Respublikasida Markaziy bank o‗rnatgan qoidalarga asosan, quyidagi aktivlarni garovga olgan holda 3 oygacha bo‗lgan muddatda kreditlar berishi mumkin: - oltin, chet el valyutasi, xalqaro zaxiralar toifasiga kiruvchi valyuta boyliklari va boshqa boyliklar; - davlatning qarz majburiyatlari va davlat tomonidan kafolatlangan boshqa qarz vositalari. Bank faoliyatida riskning iqtisodiy asoslangan chegaralardan chiqib ketmaslik bank tizimi barqaror ishlashining muhim shartidir. Risk doiralarini cheklab qo‗yish Markaziy bank tomonidan tijorat banklari uchun rioya etilishi majburiy bo‗lgan iqtisodiy me‘yorlarni belgilab qo‗yish orqali amalga oshiriladi. Markaziy bank banklar uchun majburiy bo‗lgan iqtisodiy me‘yorlarni, shu jumladan: - kapitalning yetarlilik koeffitsiyentini; - bir qarz oluvchi yoki bir-biriga daxldor qarz oluvchilar guruhiga tavakkalchilikning eng ko‗p miqdorini; - yirik kredit tavakkalchilik va investitsiyalarning eng ko‗p miqdo- rini; - likvidlilik koeffitsiyentlarini va boshqalarni belgilaydi. Markaziy bank iqtisodiy me‘yorlarning o‗zgarishi to‗g‗risida kami- da bir oy oldin e‘lon qiladi. Banklar va ularning filiallari banklarga oid qonun hujjatlarini, belgilab qo‗yilgan iqtisodiy me‘yorlarni buzgan taqdirda Markaziy bank ulardan ustav kapitalining eng kam miqdorining 0,1 foizigacha jarima undirish yoxud ayrim operatsiyalarni o‗tkazishni olti oygacha bo‗lgan muddatga cheklab qo‗yish huquqiga ega. Download 5.53 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|