Jahonda umumqabul qilingan bank tizimi Jahon amaliyotida har bir mamlakatning Markaziy banki banklarning banki

 
2-
§. Tijorat banklari likvidligini baholash 
 
Tijorat banklarining likvidligini belgilovchi k
o‗pgina omillarni biz 
yuqoridagi paragraflarda k
o‗rib chiqqan edik. Undan tashqari, tijorat 
banklarining likvidlilik k
o‗rsatkichlari ma‘lum me‘yorlar asosida 
aniqlanadi. Barcha tijorat banklari joriy likvidlik 
me‘yorlarini 
bajarishlari lozim, ular joriy aktivlarning (t
o‗lov muddati 30 kungacha 
b
o‗lgan barcha likvidlik aktivlari, bank qo‗yilmalarining bir marta bo‗lsa 
ham muddati uzaytirilgan va yoki avval berilgan ssudalarni t
o‗lash 
uchun, shuningdek, qaytarish muddati 
o‗tib ketgan kreditlar istisno 
qilinadi) talab qilib olinguncha majburiyatlar summasi nisbatiga va ijro 
etish muddati 30 kungacha b
o‗lgan holda aniqlanadi. Ushbu ko‗rsatkich 
30 foizdan kam b
o‗lmasligi kerak, ya‘ni bankning joriy likvidligi: 
M
4 
=
ОВ
ЖА
ЖА
- qaytarish muddati 30 kungacha b
o‗lgan joriy aktivlar va 
kreditlar
ОВ
- qaytarish muddati 30 kungacha b
o‗lgan talab qilib olingunga 
qadar b
o‗lgan majburiyatlar. 
Lahzali likvidlilik koeffitsiyenti. 
Bu koeffitsiyent bankning yuqori 
likvid mabla
g‗larining (bular - bankning g‗aznasidagi naqd pul 
mabla
g‗lari va vakillik hisob varaqasidagi mablag‗lar) joriy 
majburiyatlarga nisbati sifatida aniqlanadi va u bankning joriy 

---

578
t
o‗lovlarni tezkorlik bilan amalga oshira olish qobiliyatini ko‗rsatadi. 
Bankning joriy majburiyatlariga talab qilib olingunga qadar b
o‗lgan 
depozitlar b
o‗yicha majburiyatlar, yaqin orada to‗lanishi lozim bo‗lgan 
boshqa banklardan olingan kreditlar b
o‗yicha majburiyatlar va boshqalar 
kiradi. Shunday qilib, 
M
z
=LA/JM. 
Bu yerda: 
LA - bankning pul shaklidagi aktivlari,
JM - bankning talab qilib olingunga qadar b
o‗lgan hisob varaqalari 
b
o‗yicha majburiyatlari. 
Bu 
me‘yor bank aktivlarining likvid qismi bankning eng nobarqaror 
resurslarini qanchalik darajada su
g‗uritalay olish imkonini ko‗rsatadi. 
Shuning uchun maqsadli likvidlilikni banklar har kuni tekshirib 
borishlari va uning minimal miqdori 0,25 dan kam b
o‗lmasligini 
ta‘minlashlari lozim.