James d. Gwartney

O'qish uchun:
Duayt Li. «Imkoniyatlar va xarajatlar»

---

21
Qarorlar marjinaldir
Video:
Marjinal printsipi asosida fikrlash
Agar resurslardan maksimal darajada unum olishni istasak, faoliyatning foydasi uning
xarajatidan yuqori bo'lsagina, uni amalga oshirishimiz kerak va askincha, agar faoliyatning
xarajati uning foydasidan baland bo'lsa, bu faoliyatdan voz kechishimiz kerak. Sog'lom fikrlash
orqali qaror qabul qilishning bu printsipi shaxslar, korxonalar, davlat xizmatchilari va butun
jamiyatga taaluqlidir.
Tanlovlarning deyarli barchasi marjinal printsipi asosida amalga oshiriladi. Bu degani
deyarli barcha tanlovlar, «hammasi yoki hech qaysisi» degan qarordan farqli o'laroq, ularning
joriy holatiga nisbatan qo'shimcha (yoki chegirishlar) qilishni o'z ichiga oladi. «Qo'shimcha»
so'zi «marjinal»
(?)
so'ziga o'rindoshdir. Masalan, «Keyingi birlikni ishlab chiqarish yoki xarid
qilishning marjinal (yoki qo'shimcha) qiymati qancha?» – deb so'rashimiz mumkin. Marjinal
printsipi asosida qabul qilingan qarorlar katta yoki kichik o'zgarishlarni o'z ichiga olishi
mumkin. «Keyingi birlik» yangi ko'ylak, yangi uy, yangi zavod, hattoki universitet yoki kollej
talabasi turli faoliyatlarni tanlaganidek, sarflangan vaqtdan ham iborat bo'lishi mumkin. Ushbu
qarorlarning barchasi marjinaldir, chunki ular qo'shimcha xarajat va foydani hisobga olishni
nazarda tutadi.
Odamlar odatda yoki ovqatlanish, yoki kiyim kiyish o'rtasida tanlash singari «hammasi
yoki hech nima» kabi qarorlar qabul qilmaydilar. Uning o'rnida ular marjinal foyda (ko'proq
ovqat) bilan marjinal bahoni (kamroq kiyim-kechak yoki kamroq boshqa biror nima)
taqqoslaydilar. Odamlar qaror qilganda oziq-ovqat va kiyim-kechakning jami qiymatlarini
ELEMENT 1.3
Agar resurslardan maksimal darajada samarali foydalanishni istasak, tanlanadigan