James d. Gwartney

tranzaksion xarajatlar
(?)
deb nomlanib, ular boylik yaratish yo'lida to'siq hisoblanadi. Ular
ishlab chiqarish salohiyatini va o'zaro foydali savdodan keladigan manfaatlarni ham cheklaydi.
Tranzaksion xarajatlarning yuqori bo'lishi gohida okeanlar, daryolar va tog'larning
mavjudligi bilan bog'liq, chunki bu ko'chmas to'siqlar mahsulotni xaridorlarga yetkazib
berishni murakkablashitiradi. Yo'l qurilishiga investitsiya qilish, transport va aloqa tizimini
takomillashtirish bunday tranzaksion xarajatlarni kamaytirishi mumkin. Boshqa holatlarda esa,
tranzaksion xarajatlarning yuqori bo'lishi ma'lumot yetishmovchiligi bilan bog'liq bo'lishi
mumkin. Masalan, agar iqtisodiyot darsi uchun eski darslik kitobini sotib olishni istasangiz, bu
eski kitob kimda borligini va u uni maqbul narxda sotish-sotmasligini oldindan bilmaysiz.
Avval bu eski kitob sotuvchisini izlab topishingiz zarur bo'ladi: buning uchun ketgan vaqt va
kuch-quvvat sizning tranzaksion xarajatingizni tashkil qiladi. Boshqa holatlarda esa
tranzaksion xarajatlar soliq, litsenziyalash talablari, davlat boshqaruvi
(?)
, narx nazorati,
tarif
(?)
yoki import kvotasi
(?)
kabi boshqaruv to'siqlar tufayli yuqori bo'lishi mumkin.
To'siqlar jismoniy, siyosiy yoki axborot bilan bog'liq bo'lishidan qat'i nazar, yuqori tranzaksion
xarajatlar savdoning potensial manfaatlarini kamaytiradi.
Savdoni amalga oshirish va ma'qul qarorlarni qabul qilish uchun boshqalarga
ko'maklashadigan odamlar tranzaksion xarajatlarni kamaytirishga hamda iqtisodiy
taraqqiyotga yordam beradi. Bunday vositachilar
(?)
universitetlardagi kitob do'konlarini,
ko'chmas mulk bo'yicha agentlarni, birja brokerlarini
(?)
, avtomobil dilerlarini va turli xil
savdogarlarni
(?)
o'z ichiga oladi. Ko'pchilik vositachilarning vazifasi faqat tovar va