James d. Gwartney

Ba'zi xarajatlarni hisobga olish
Savdo cheklovlari bilan bog'liq xarajatlarni aniqlash yuqorida qayd etib o'tilganidan
ancha qiyin masala. Po'lat importiga cheklovlarni ko'rib chiqaylik. Kamdan-kam odamlar
p'olatni to'g'ridan-to'g'ri sotib oladi. Aksincha, ular po'lat uchun to'lovni bilvosita, po'latdan

---

388
yasalgan buyumlarni xarid qilish orqali to'laydilar. Bundan tashqari, import cheklovi tufayli
po'lat narxlarining oshishi natijasida po'latdan xom ashyo sifatida foydalanuvchi sanoat
tarmoqlarida bandlik imkoniyati kamayadi. Savdo cheklovi natijasida ishga joylasha olmagan
shaxslar buning asl sababini odatda bilmaydi. Hisob-kitoblarga qaraganda, po'lat importining
Qo'shma Shtatlaridagi bozor ulushini 15% gacha cheklash po'lat sanoatida saqlab qolingan har
bir ish o'rni Amerikalik iste'molchilarga yiliga 189 000 dollarga tushadi. Shuningdek, po'lat
narxining oshishi po'lat sanoatida saqlab qolingan har bir ish o'rniga AQSHda 3,5 ta ish o'rni
yo'qolishiga olib keladi
(1)
.
Yakuniy savollar: Quyidagilardan qaysi biri ijtimoiy hamkorlikni mustahkamlaydi?
Bozor yoki davlat faoliyatimi? Ijtimoiy hamkorlikning darajasi iqtisodiy taraqqiyotga va
aholining turmush darajasiga ta'sir ko'rsatadimi? Javobingizni tushuntirib bering.
Element 3.4 ga qaytish
1. Qarang: Arthur Denzau, “American Steel: Responding to Foreign Competition,” Center for the Study of American
Business, Washington University, St. Louis, Mo., 1985-yil fevral. 
↩ 
Duayt Lining «Siyosat va tashqi savdo». Ushbu material «Creative Commons Attribution 4.0» xalqaro litsenziyasi asosida 
The
Foundation for Economic Education
 tashkiloti tomonidan taqdim etilgan.

---

389
Element 3.7 ga qaytish
Energiya ishlab chiqarish va tejash